là vui chơi quá độ. Thiên hạ yên định, ngoại tộc thần phục, vẫn làm
khổ quân đội ở nơi xa, tiến công các dân tộc biên cương, đây là thỏa
mãn tâm nguyện quá mức. Người gần gũi đón nhận ý chỉ của bệ hạ mà
không chịu nói, người xa sợ uy vua mà không dám khuyên can, cứ thế
tích lũy không ngừng, sắp sửa tổn hại đến phẩm đức cao thượng. Đây
là điều thứ chín bệ hạ đã không kiên trì được đến cùng.
✽✽✽
Thời đại Đào Đường, Thành Thang không phải là không có tai
họa, đời sau ca ngợi họ có đạo đức chí cao là bởi họ làm việc có thủy
có chung, vô vi nhi trị, không có tư dục, gặp tai họa thì đặc biệt chăm
lo chính sự, ngày tháng bình an cũng không kiêu ngạo không phóng
túng. Đầu thời Trinh Quán, nhiều năm liền lụt lội hạn hán, trăm họ
trong ngoài kinh thành đều đổ ra ngoài Đồng Quan, dìu già dắt trẻ, trở
về mấy năm, không một nhà bỏ trốn, không một người oán thán đau
khổ, đây thực là vì trăm họ đã cảm nhận được lòng thương xót chăm
lo đến họ của bệ hạ. Những năm gần đây, trăm họ mệt mỏi vô cùng vì
lao dịch. Thợ thủ công kết thúc thời kỳ phục dịch xong đều phải ở lại
làm thuê cho quan phủ; binh sĩ đang phục dịch phần lớn bị điều đến
kinh thành làm việc khác. Thu mua sản vật ở thôn quê liên tục không
ngừng, sai phu vận chuyển trên đường người nọ tiếp nối người kia. Đã
có tệ nạn, trăm họ sẽ dễ rối loạn, nếu do lụt lội hạn hán, mùa màng
thất bát thì e lòng dân sẽ không thể yên ổn như trước. Đây chính là
điều thứ mười bệ hạ đã không kiên trì được đến cùng.
Thần nghe nói: “Họa phúc bất thường, do chính con người chuốc
lấy”. Con người ta không có sơ sót lỗi lầm thì việc quái dị sẽ không dễ
dàng xảy ra. Bệ hạ thống trị thiên hạ đã mười ba năm, đạo nghĩa tỏa
khắp xa gần, uy danh lan đến bốn phương, lễ giáo hưng thịnh, mọi nhà
đều vui mừng. Đến năm nay, tự nhiên tai họa xảy ra nhiều, khí hậu oi
bức gây ra hạn hán, lan khắp mọi nơi; kẻ xấu hung ác làm loạn bỗng
nhiên xảy ra ở nơi gần kinh thành. Trời xanh sẽ nói gì? Hiển hiện điềm
