− Quan sát các bậc đế vương ngày xưa, thi hành nhân nghĩa, bổ
nhiệm trọng dụng người hiền lương thì thiên hạ đại trị; thi hành bạo
chính, trọng dụng gian tà thì thất bại. Người mà Đột Quyết tín nhiệm,
trẫm và các khanh đều thấy cả, hẳn là không có người trung lương
chính trực đáng tin. Hiệt Lợi lại không quan tâm đến trăm họ, muốn
làm gì thì làm. Theo trẫm đánh giá thì sao có thể lâu dài?
Ngụy Trưng kể:
− Xưa Ngụy Văn Hầu hỏi Lý Khắc rằng, trong chư hầu ai diệt
vong trước? Lý Khắc đáp: “Nước Ngô diệt vong trước”. Ngụy Văn
hầu hỏi: “Tại sao?”. Lý Khắc nói: “Nước Ngô đánh trận nào thắng trận
ấy. Chiến thắng xong, quân chủ ắt sinh kiêu ngạo, sau mấy trận chiến,
trăm họ ắt mệt mỏi khốn khổ, không diệt vong thì còn đợi gì?”. Hiệt
Lợi gặp lúc Tùy mạt, Trung Nguyên rối ren nên ỷ nhân mã nhiều, xâm
nhập nội địa, đến nay vẫn chưa dừng lại, đây chính là nguyên nhân
khiến hắn ắt diệt vong.
Thái Tông cho lời này rất đúng.
✽✽✽
Năm Trinh Quán thứ mười, Việt Vương, do Trưởng Tôn hoàng
hậu sinh, em trai Thái tử (Thừa Càn), thông minh tuyệt đỉnh, trí tuệ
hơn người, Thái Tông đặc biệt sủng ái. Có người nói với Thái Tông,
đại thần tam phẩm trở lên đều khinh miệt Việt Vương, dụng ý nhằm
vu hãm bọn Thị trung Ngụy Trưng, lấy đó để khích cho Thái Tông nổi
giận. Thái Tông đến điện Tề Chính, cho vời các đại thần tam phẩm trở
lên vào gặp, sau khi bảo bọn họ ngồi xuống, Thái Tông nổi giận lôi
đình, nói:
− Trẫm có một câu muốn nói với các khanh. Ngày trước thiên tử
là thiên tử, bây giờ thiên tử không còn là thiên tử sao? Ngày trước con
trai thiên tử là con thiên tử, ngày nay con trai thiên tử không phải là
con thiên tử sao? Trẫm thấy các hầu vương nhà Tùy, những người từ
đại quan hiển hách trở xuống đều không khỏi bị bọn họ trêu chọc quấy
