TRÒ CHUYỆN VỚI TRỊNH XUÂN THUẬN - Trang 20

với một người Việt Nam, nơi mà các bậc cha mẹ thường muốn thúc ép con
cái mình chọn những nghề kiếm được nhiều tiền hơn (như bác sĩ, luật sư...).
Họ ít khi khuyến khích con cái họ trở thành nhà nghiên cứu khoa học và
càng không phải là ngành thiên văn, một môn khoa học mà ngay từ đầu đã
chẳng có một ứng dụng thực tế nào. Về điều này tôi vô cùng biết ơn cha mẹ
tôi, những người luôn luôn động viên khích lệ và ủng hộ về mặt tinh thần
những lựa chọn cũng như những theo đuổi trí tuệ của tôi.
Và thế là ông cũng bỏ cả toán học luôn?
Đúng thế, tôi rất yêu toán học, nhưng tôi chỉ xem nó như một công cụ, chứ
không phải như mục đích tự thân. Tôi thích hiện thực cụ thể hơn là những
thực thể trừu tượng. Các hành tinh, các sao và các thiên hà tôi đều có thể
nhìn thấy nhờ các kính thiên văn, chúng là thực hoàn toàn.
Ông đã ở California 3 năm, từ 1967 đến 1970, một thời kỳ đã chứng kiến
những đảo lộn vĩ đại trong cảnh quan xã hội và văn hóa. Trước khi nói về
giai đoạn tiếp theo, giai đoạn ở Princeton, xin ông hãy mô tả đôi chút về
môi trường xung quanh ông khi đó.
Quả thực đó là một thời kỳ rất giàu những sự kiện đáng ghi nhớ. Robert
Kenedy và Martin Luther King bị ám sát. Sinh viên, mà đặc biệt là ở
Berkeley, rầm rộ biểu tình chống chiến tranh ở Việt Nam. Nhiều giá trị về
đạo đức và tình dục được xem xét lại và những giá trị mang tính vật chất
chủ nghĩa của giai cấp tư sản bị vứt bỏ. Đây cũng là thời kỳ nở rộ của
phong trào hippie gắn liền với ma túy, tóc dài và quần áo lòe loẹt. Đó cũng
là Essalen với sự phát triển tiềm năng của con người và Kỷ nguyên Mới.
Tất cả những chuyện đó diễn ra xung quanh tôi, nhưng về phần tôi, tôi chỉ
tham dự với tính cách là một khán giả. Trước hết, đó là do bầu không khí ở
khu đại học nhỏ của Caltech - chỉ có gần 800 sinh viên - ít thuận lợi đối với
những hoạt động chính trị hay xã hội. Chúng tôi cảm thấy mình như ở trong
tháp ngà giữa những sự xáo trộn đó. Sau nữa, cũng bởi vì tôi không có thời
gian. Chỉ cần ông thử hình dung một chút sẽ thấy: tôi vừa phải lo học
chuyên môn, học thêm tiếng Anh, lại còn phải kiếm sống và đủ thứ công
việc lặt vặt khác.
Ông đã chọn thầy hướng dẫn làm luận án tiến sĩ như thế nào?