bây giờ có sẵn nước nóng để ngâm quần áo, em cởi áo vét, quỳ trên cỏ,
xát xà phòng rồi vò. Thật ra, em chỉ phải giặt hai sơmi, hai đôi tất, ba
mùi xoa, nên không cần đến hai tiếng để làm việc ấy. Em phơi áo quần
trên sợi dây buộc từ hàng rào vào cỗ xe.
Trong lúc ấy, Palica cột ở gần đấy, đã nhiều lần nhìn cô chủ, như để
trông chừng cô ta, chỉ thế thôi! Thấy Perin đã giặt xong, nó vươn cổ về
phía cô chủ kêu lên năm, sáu tiếng thảm thiết.
- Mày nghĩ là tao quên mày ư? Perin nói.
Em đến bên nó, đem buộc nó chỗ khác và múc một bình nước cho nó.
Cái bình đã được cọ sạch. Con lừa này ăn dễ dàng các thức ăn người ta
cho nó, hoặc nó tự kiếm được. Về khoản nước uống, trái lại, nó rất khó
tính. Nó chỉ uống nước sạch, đựng trong bình đã cọ rửa kỹ. Nó khoái
nhất là được uống rượu ngon. Perin đã làm xong mọi việc. Đáng lẽ em đi
về cỗ xe thì em lấy tay vuốt ve nó, nói với nó những lời âu yến như bà
nhũ mẫu nói với đứa bé. Con lừa sắp sà vào đám cỏ mới, dừng lại không
ăn, để tựa đầu trên vai cô chủ nhỏ mong được âu yếm. Thỉnh thoảng, nó
cụp đôi tai dài về phía cô chủ, rồi vểnh lên, run run, tỏ rõ niềm hạnh
phúc.
Sự im lặng trùm lên khu bãi, lúc này đã đóng cổng cũng như ngoài
các nẻo đường vắng vẻ của khu phố. Người ta không còn nghe gì ở xa,
thật xa. Không có tiếng gì rõ rệt, chỉ có tiếng gầm sâu thẳm, mạnh mẽ, bí
ẩn như là tiếng của biển cả. Hơi thở, cuộc sống của Paris vẫn tiếp diễn
chuyên cần và sôi nổi mặc dù đêm xuống.
Thế rồi, trong nỗi buồn của chiều ta, Perin nhớ lại câu chuyện vừa
trao đổi với mẹ, tim em như bị bóp nghẹt. Em nghiêng đầu bên con lừa,
mặc cho nước mắt tuôn trào, nhưng giọt nước mắt cầm giữ từ lâu, đã làm
em ngột ngạt. Trong lúc đó, Palica liếm bàn tay cô chủ.
Đêm ấy, người bệnh mệt, Perin lấy chiếc khăn vuông, cuộn tròn làm
gối rồi để y nguyên cả áo quần, nằm bên cạnh mẹ. Em phải thức dậy
nhiều lần để lấy nước cho mẹ. Em ra giếng múc nước mát, đem về. Bà
