mua lại. Ông trao đổi với mấy người chủ nhà rất rõ ràng và thành thật.
Ông mời họ đến, giải thích cho họ thấy ông chịu trách nhiệm về các
cháu, con của những nữ công nhân của ông. Ông không muốn để chúng
nó có thể bị thiêu hay chết bệnh do sự thiếu săn sóc. Ông sẽ cho xây
dựng một nhà trẻ. Các cháu sẽ được nuôi dạy ở đây không phải trả tiền
cho đến ba tuổi. Chắc không ai phản đối việc vào nhà trẻ của ông và gửi
con ở đấy. Nếu họ muốn bán nhà, ông mua cho họ với một số tiền nhất
định và một số lợi tức hàng năm hưởng trọn đời. Nếu họ không đồng ý
thì họ giữ lấy nhà của họ. Đất, ông không thiếu. Họ có thời gian để quyết
định đến mười một giờ sáng hôm sau. Đúng giờ, mười hai giờ trưa sợ trễ
rồi!
Giữa làng nổi lên những mái nhà đỏ cao hơn, dài hơn, oai vệ hơn. Đó
là những nhà vừa mới hoàn thành trong đó có những phòng riêng, những
nhà ăn, hàng cơm, căngtin, cung cấp thực phẩm cho những người thợ
độc thân nam và nữ. Để xây dựng những cái nhà này, ông Vunphran
cũng áp dụng cái phương pháp lấy đất như bên nhà trẻ. Ông nói: Tôi
quyết định xây dựng hai khách sạn trong đó tôi cho nam nữ công nhân
thuê phòng mỗi tháng ba phờrăng. Tôi sẽ sử dụng tầng trệt làm nhà ăn và
hàng cơm. Tôi lấy mỗi suất ăn bản mươi xăngtim và cho ăn trưa có xúp,
ragu hay rôti với bánh mì và rượu cần.
Rải rác khắp nơi trên khoảng đất ấy, người ta thấy có những mái ngói
mới đỏ tươi, những ngôi nhà bé nhỏ sạch sẽ, mới lợp, khác hẳn những
mái nhà cũ kĩ, phủ đầy rêu. Đó là những nhà ở cho thợ thuyền vừa mới
bắt đầu xây dựng gần đây. Những ngôi nhà ấy sẽ ở rải rác giữa một khu
vườn nhỏ, trong ấy sẽ ở rải rác giữa một khu vườn nhỏ, trong ấy người ta
có thể thu hoạch rau tự túc cho gia đình. Người chỉ phải trả tiền thuê một
trăm phờrăng một năm và sẽ có niềm vui tự hào được một tổ ấm thoải
mái, đầy đủ tiện nghi.
Nhưng thật ra sự thay đổi đập vào mắt ta mạnh nhất, làm ta giật mình
sửng sốt, nếu ta vắng mặt một năm ở Marôcua. Đó là sự đảo lộn trong
hoa viên của ông Vunphran. Trong những bãi cỏ nếu kéo dài sẽ gặp các
hốc đất và sẽ lẫn lộn với chúng. Cái phần ở dưới thấp, từ trước gần như ở
