chịu khổ cực để lo việc đời. Vắt sữa cho ông uống là phải lắm. Vợ chồng
thằng Chum làm thế mà đúng. Mè bảo con gái:
- Con người ta xấu sữa, ăn cháo cũng mập tròn đấy. Thôi mày bỏ buổi
nương, đun cháo mớm cho nó vậy. Tao mới vay được hai ống gạo.
Rồi mè te tái đi lấy chai mật ong giấu tít dưới đống củi, lẩm bẩm chửi
bọn lính tuần bắt con mái vàng đang ấp hôm nọ, và đòi đi theo Chum đến
thăm ông thầy cúng. Chum không chịu, mè suýt làm om lên lần nữa. Sau
Chum bắt mè chém con dao vào cột, thề độc rằng không hở cho ai biết, anh
mới cho đi. Mè chịu thề. Bởi mè có một ý riêng
Người ta ai cũng một lần chết. Hồn bỏ xác, bay về ở cái làng không có
tiếng gà gáy và sương không hề tan, rồi đi nấp cạnh chum nước nhà người
ta để đầu thai kiếp khác. Mè muốn hỏi ông thầy cúng xem cụ Thít La được
siêu sinh hay còn đầu thai. Xét về công đức thì cụ đáng được lên thẳng Niết
bàn hầu Phật. Chỉ phải cái bị Pháp giết, chết bất đắc kỳ tử cũng khí sái. Mè
đã ngoài năm mươi tuổi, nhưng tình cũ với cụ Thít La không phải mỗi chốc
đã quên ngay được. Càng thương ông cụ, mè càng ghét cay ghét đắng thằng
Pháp phá đạo, hại dân, bòn đến khố rách gà toi không từ, mè càng chửi con
rể cứ cắm đầu đi phu đắp đồn cho nó mà không dám chống lại một câu.
Biết Chum theo Itxala, mè đâm nể Chum ra mặt.
Trầy trật mãi, rồi mè trèo đến cửa hang núi Vượn. Nhớ cái tích vượn
trắng, mè cũng hốt, nhưng Chum bảo không việc gì.
Chum tụt lại sau xóa dấu chân. Lâu nay anh chỉ tuyên truyền xa xôi
cho mẹ vợ, không dám giao công việc vì ngại tính hớt lẻo, hóng chuyện
dông dài. Lần này anh đánh liều tổ chức bà ta vào, vì ít nhiều cũng đã lộ.
Dù sao, bà cụ vẫn căm thằng Pháp ăn ruột dân làng như phỉ pọp, phỉ koòng
còi. Với lại bà cụ còn sợ con gái góa bụa, tất biết giữ mồm hơn trước.
