vì anh, anh không thiết nghĩ đến. Hiến thân cho nghệ thuật, còn ngoại giả
anh coi khinh tất cả. Anh thường lui tới không biết mỏi các phòng triển lãm
mỹ thuật, đứng hàng giờ trước tác phẩm của các nhà danh họa, cố gắng nắm
lấy và theo đuổi nét bút kỳ diệu của họ. Không bao giờ hoàn thành một công
trình mà anh lại không đem nó ra so sánh nhiều lần với tác phẩm của các bậc
thầy, không tìm ở trong tác phẩm của họ một lời khuyên bảo thầm lặng mà
hùng hồn. Anh không tham dự những cuộc mạn đàm ồn ào, không tranh
luận; anh không bênh vực mà cũng không công kích phái nghiêm cách. Cái
gì anh cũng đánh giá đúng mức, chỉ rút ra từ đó cái đẹp nhất, và cuối cùng,
anh chỉ tôn Raphael, Raphael tuyệt diệu, làm thầy. Về điểm này, anh cũng
giống như một nhà thơ vĩ đại nọ, sau khi đã đọc rất nhiều tác phẩm đầy sức
hấp dẫn, có nhiều vẻ đẹp cao cả, cuối cùng chỉ giữ lại có mỗi cuốn Iliad của
Homer làm sách gối đầu giường, vì đã phát hiện thấy trong tác phẩm đó tất
cả những gì mình có thể ao ước, vì tất cả mọi sự vật đã được phản ánh trong
thiên anh hùng ca hoàn thiện, sâu sắc và hùng tráng đó. Và chính ở nơi
trường học này, anh đã đạt tới những tư tưởng cao cả, những ý nghĩ đẹp đẽ
hùng tráng và có được sức hấp dẫn của cây bút trác tuyệt.
Khi Chartkov bước vào phòng đã thấy người tụ tập đông nghịt trước
bức tranh. Trong phòng im phăng phắc – một điều hiếm có khi người xem
tranh gặp nhau đông đúc. Chartkov vội vàng làm ra vẻ mặt quan trọng của
một chuyên gia, bước lại gần bức tranh… Nhưng, trời ơi, thật quá sức tưởng
tượng!
Tác phẩm của họa sĩ hiện ra trước mắt Chartkov tuyệt vời, thuần khiết,
không chút gợn; như một nàng dâu mới. Nhũn nhặn, tuyệt diệu, trong trắng
và giản dị như thiên tài, tác phẩm bay bổng trên tất cả, tưởng chừng đây là
những thiên thần kinh ngạc vì thấy bao nhiêu cặp mắt đổ dồn vào nhìn mình
đã thẹn thùng, buông những hàng mi tuyệt mỹ xuống. Những người am hiểu
hết sức kinh dị, ngắm nghía, tỏ vẻ thán phục cái tác phẩm do một cây bút
mới từ trước chưa có tên tuổi sáng tạo nên. Người ta như nhìn thấy trong
bức họa vừa có những dáng điệu cao quý, thanh cao của Raphael, vừa có nét
bút điêu luyện tuyệt vời của Correge. Nhưng sức mạnh của bức họa phần
