những con sư tử mình người, những cái chân sư tử thếp vàng hoặc không,
những chùm đèn pha lê, những chiếc đế đèn dầu,… tất cả đều chất ngổn
ngang, theo một trật tự rất khác với cái trật tự ở các cửa hàng buôn. Một cái
gì như một đống hỗn độn những tác phẩm mỹ thuật. Vả chăng, cái cảm giác
của chúng ta khi đứng trước một cuộc bán đấu giá là một cảm giác kinh hãi:
trong đó có một cái tang tóc. Gian phòng nơi bán đấu giá bao giờ cũng u ám;
các cửa sổ bị đồ đạc, bàn ghế, tranh ảnh, để cồng kềnh choán lấp gần hết, chỉ
để lọt rất ít ánh sáng người dự xem như câm lặng, người xướng giá gõ búa
và cất giọng đưa ma đọc kinh báo tử cho những tác phẩm nghệ thuật đáng
thương đã bất ngờ gặp nhau ở đây: chính tất cả những cái đó có lẽ đã làm
tăng thêm cái cảm giác nặng nề khó chịu ấy.
Cuộc đấu giá hình như đang vào lúc sôi nổi nhất. Cả một đám đông
nghịt những con người chân thực đang chen chúc nhau trả giá. Bốn bề nhao
nhao vang lên những tiếng “rúp… rúp… rúp”, khiến người đứng bán không
còn kịp nhắc lại các giá sau cùng nữa. Chưa chi giá đã tăng lên gấp bốn lần
giá đặt ban đầu. Đám người sôi nổi tập trung quanh một bức chân dung mà
ai dù chỉ hơi hiểu biết đôi chút thôi về hội hoạ cũng không thể không chú ý
đến. Nhìn nét bút thấy rõ đây là một công trình của một bút vẽ kiệt xuất.
Bức tranh, coi bộ như đã được tu sửa nhiều lần, là chân dung một người
châu Á nào đó, nước da nâu sạm, mình khoác chiếc áo rộng thùng thình, vẻ
mặt hết sức kỳ dị. Nhưng điều làm cho đám người đứng vây quanh kinh
ngạc hơn cả là đôi mắt sinh động lạ thường. Càng nhìn, đôi mắt lại càng như
xói sâu vào trong lòng mỗi người. Cái vật kỳ dị đó, cái thủ pháp phi thường
của hoạ sĩ đã thôi miên hết mọi người. Giá cả bức chân dung đã lên cao quá
sức tưởng tượng, phần đông những người tham gia đấu giá bán đã bỏ cuộc.
Chỉ còn hai nhà quý tộc nổi tiếng, rất ham hội hoạ, nhất quyết không chịu
nhường nhau bức tranh kì dị này. Họ đã nóng mặt lên và hẳn giá bức chân
dung sẽ vọt lên tới mức kinh khủng, nếu không có một người trong đám
đông thốt nhiên nói:
— Xin phép hai người tạm dừng cuộc tranh chấp lại một lát. Có lẽ tôi
là người có quyền được nhận bức tranh này hơn bất kỳ ai hết.
