làm lễ khánh thành trường trung học mới ở làng, chỉ riêng một điều đó thôi
cũng đủ nói lên cuộc sống đã thay đổi biết chừng nào. Vậy thì, thưa bà con,
chúng ta hãy cạn chén chúc cho mai này con cháu làng Kurkureu sẽ trở
thành những con người tiên tiến của thời đại.
Mọi người lại ồn ào và nhất tề hưởng ứng cốc rượu mừng, riêng bà
Altynai Sulaimanova đỏ mặt, như có điều gì khiến bà gượng ngùng và chỉ
nhấp môi vào cốc rượu. Nhưng mọi người đang lúc hoan hỉ và mải mê trò
chuyện nên không để ý thấy thái độ của bà.
Altynai Sulaimanova xem đồng hồ mấy lần. Rồi đến khi khách khứa đã
ra đường, tôi thấy bà đứng riêng sang một bên con kênh đào, cách hẳn mọi
người và nhìn đăm đăm lên ngọn đồi chỗ hai cây phong sang độ thu đã ngả
màu đỏ úa đang đung đưa trước gió. Mặt trời lặng xuống vết dài màu tím
nhạt của thảo nguyên xa tắp trong buổi hoàng hôn. Từ phía ấy, ánh nắng
đang tàn lụi nhuộm một sắc đỏ tía đùng đục, buồn thảm lên ngọn hai cây
phong.
Tôi bước lại gần bà Altynai Sulaimanova.
— Bây giờ hai cây phong đang rụng lá. Giá bà nhìn chúng vào mùa
xuân, lúc đang độ đâm chồi nẩy lộc thì thích hơn. – Tôi nói.
— Chính tôi cũng đang nghĩ thế đấy – Altynai Sulaimanova thở dài,
lặng thinh một lát rồi nói tiếp như tự nhủ mình: – mà phải, sinh vật nào cũng
có mùa xuân và mùa thu của nó.
Trên khuôn mặt tàn úa đã có nhiều nếp nhăn nhỏ bé xung quanh mắt
thoáng hiện vẻ ưu tư. Bà đứng nhìn hai cây phong với nỗi buồn u uất mà chỉ
phụ nữ mới có được. Và tôi bỗng thấy như đứng trước mặt tôi không phải là
viện sĩ hàn lâm Sulaimanova nữa mà chỉ là một phụ nữ Kirghiz bình thường,
hết sức chất phác trong mọi nỗi khổ niềm vui. Người đàn bà thông thái ấy
hẳn là giờ đây đang nhớ lại tuổi xuân của mình, cái tuổi xuân mà, như lời
hát trong các bài dân ca của chúng tôi, dẫu có đứng trên đỉnh núi cao nhất
cũng không sao gọi thấu. Hình như trong khi nhìn lên hai cây phong bà
