tiếng vọng ngắn trong vách núi. Không ai thốt ra lời nào. Mọi người im
lặng, đầu cúi gầm.
— Chúng ta là những kẻ nghèo khó, – Duishen nói, giọng đã khẽ hơn –
Suốt đời chúng ta đã bị chà đạp nhục nhã. Chúng ta đã phải sống trong cảnh
tăm tối. Giờ đây chính quyền Soviet muốn cho chúng ta trông thấy ánh sáng,
muốn cho chúng ta biết đọc biết viết. Muốn thế thì phải dạy trẻ em học…
Duishen ngừng lời chờ đợi. Và lúc đó chính ông cụ mặc chiếc áo lông
rách đã hỏi anh làm thế nào mà lại thành pháp sư, lẩm bẩm bằng một giọng
làm lành:
— Thôi được, anh đã muốn thì cứ dạy đi, còn chúng tôi đây thì…
Chúng tôi không chống lại luật pháp.
— Nhưng tôi xin bà con giúp đỡ tôi. Chúng ta phải chữa lại cái chuồng
ngựa của phú nông trên đồi kia, phải làm cầu qua sông, nhà trường cần có
củi…
— Này hượm đã, chàng gi ghít ơi, nhanh nhảu quá đấy! – Lão
Satymkul – Hay Cãi ngắt lời Duishen.
Lão xì nước bọt qua kẽ răng, rồi lại nheo mắt như nhắm bắn:
— Anh hét ầm cả làng là “Tôi sẽ mở trường!” Nhưng thử xem anh kìa:
trên người chiếc áo lông chẳng có, dưới chân thì con ngựa cũng không, đến
mảnh đất cày bằng bàn tay thôi cũng không có nốt, chẳng có được mống súc
vật nào trong sân! Vậy thì anh định sinh sống ra sao, anh bạn thân mến? Hoạ
chăng có đi chăn súc vật cho người khác… Nhưng khốn nỗi chúng tôi không
có súc vật cho anh chăn đâu. Những kẻ có thì đã lên núi rồi.
Duishen muốn trả lời một câu gì cho thật xẵng, nhưng rồi nén giận nói
khẽ:
— Tôi sẽ có cách sống. Tôi sẽ có lương.
— A, cứ nói ngay thế có phải hơn không! – Và Satymkul hể hả ngồi
thẳng người lên lưng ngựa, vẻ đắc thắng rõ rệt. – Bây giờ thì mọi sự đã rõ.
Anh bạn trẻ ơi, việc anh thì anh cứ làm lấy, cứ lĩnh lương mà dạy trẻ. Nhà
