Rồi thầy chỉ lên bức chân dung của một người Nga dán trên vách nói:
— Đây là Lenin!
Suốt đời tôi vẫn nhớ bức chân dung ấy. Không hiểu tại sao về sao tôi
không thấy nơi nào có bức đó nữa và trong thâm tâm tôi vẫn thầm gọi là bức
chân dung Lenin “của Duishen”. Lenin trên bức ảnh mặc chiếc áo dài quân
nhân hơi rộng, má gầy hóp, bộ râu cằm lởm chởm. Cánh tay bị thương của
người treo băng trước ngực, đầu đội mũ lưỡi trai hơi hất ra sau, đôi mắt
chăm chú của người nhìn xuống một cách điềm đạm. Cái nhìn dịu dàng làm
ấm lòng người dường như nói với chúng tôi: “Các cháu ơi, giá các cháu biết
một tương lai đẹp đẽ đến nhường nào đang chờ các cháu!” Trong phút yên
lặng ấy tôi cảm thấy như người quả đang nghĩ đến tương lai của tôi thật.
Bức chân dung in trên loại giấy áp phích thường, những đường gấp đã sờn
và mép giấy đã nát bươm, chứng tỏ rằng Duishen giữ bức ảnh đã lâu. Nhưng
ngoài tấm chân dung ấy ra, trên bốn bức vách của lớp học không còn gì nữa.
Thầy Duishen nói:
— Thầy sẽ dạy các em biết đọc, biết đếm, hướng dẫn các em viết chữ
cái, chữ số.
Và quả nhiên thầy đã dạy chúng tôi tất cả những gì thầy biết, và trong
khi dạy bảo chúng tôi, thầy đã tỏ ra kiên nhẫn lạ thường. Cúi xuống sát từng
học sinh một, thầy chỉ bảo từng cách cầm bút chì, rồi về sau lại say sưa
giảng cho chúng tôi những chữ khó.
Giờ đây nghĩ lại tôi không khỏi ngạc nhiên tự hỏi: làm thế nào người
thanh niên biết không được bao nhiêu chữ nghĩa, khi đọc còn phải đánh vần
một cách chật vật, trong tay không có lấy một quyển sách giáo khoa, ngay
đến cả sách vỡ lòng cũng không có, mà lại dám đảm nhận một công việc
thật là to lớn như vậy? Dạy những đứa bé từ đời ông, đời cụ bảy tộc tổ tiên
đều không biết lấy một chữ cắn đôi có phải chuyện đùa đâu! Và tất nhiên
Duishen cũng không hề có một khái niệm cỏn con nào về chương trình, về
phương pháp giảng dạy. Nói cho đúng hơn, Duishen cũng không hề ngờ
rằng trên đời có những thứ đó.
