Duishen đã đem hết năng lực dạy cho chúng tôi, biết được bao nhiêu,
thầy dạy bấy nhiêu, dạy tất cả những gì thầy tự cho là cần thiết theo trực
giác. Nhưng tôi tin chắc như đinh đóng cột rằng lòng nhiệt tình chân thành
của thầy trong công việc dạy dỗ đã chẳng phí hoài.
Thầy Duishen đã lập một chiến công mà không hề biết. Thật vậy, đó là
một chiến công, bởi vì chính hồi đó, dưới mái trường này, hay nói cho đúng
hơn dưới mái nhà tranh vách đất hở hoác đến nỗi ngồi trong lớp lúc nào
cũng nhìn thấy những đỉnh núi tuyết phủ, một thế giới mới, chưa bao giờ
nghe nói đến, chưa bao giờ nhìn thấy, đã mở ra trước mắt chúng tôi, những
đứa trẻ của xứ Kirghiz chưa hề bước chân ra khỏi làng.
Chính khi ấy chúng tôi được biết là thành phố Moscow, nơi Lenin đang
sống, lớn hơn Aulie-Ata rất nhiều, lớn hơn cả Tashkent nữa và trên mặt đất
còn có những biển cả rộng hơn cả bình nguyên Talass, trên mặt bể có những
chiếc tàu thuỷ qua lại to như những quả núi. Chúng tôi còn được biết rằng
dầu hoả mà người ta mua ở chợ về là phải lấy từ dưới đất lên. Và chúng tôi
đã tin tưởng chắc chắn rằng sau này, khi dân ta đã giàu có hơn, trường chúng
tôi sẽ được đặt trong một toà nhà lớn quét vôi trắng có những cửa sổ rộng và
các em học sinh sẽ có bàn ngồi học.
Chúng tôi mới biết qua loa vần chữ cái, còn chưa biết viết những chữ
“mẹ”, “bố”, đã viết được chữ “Lenin” lên giấy. Vốn từ chính trị của chúng
tôi gồm có những khái niệm như “phú nông”, “cố nông”, “Soviet”. Và, thầy
Duishen hứa một năm sau sẽ dạy chúng tôi viết từ “cách mạng”.
Nghe thầy Duishen kể chuyện, chúng tôi ngỡ như mình đang cùng thầy
đánh đông dẹp bắc tiễu trừ quân bạch vệ. Còn khi kể về Lenin, thầy bồi hồi
xúc động như thể chính mắt thầy đã được thấy người. Bây giờ thì tôi đã hiểu
rằng nhiều điều thầy kể lại là những chuyện truyền khẩu đã hình thành trong
dân gian về vị lãnh tụ vĩ đại, nhưng đối với chúng tôi, những người học trò
của thầy Duishen hồi ấy, thì đó là những sự thật hiển nhiên, như thể sữa bao
giờ cũng trắng.
