Có lần chúng tôi hỏi thầy một câu hoàn toàn không có ẩn ý gì bên trong
cả:
— Thưa thầy, thầy vẫn thường được bắt tay Lenin chứ ạ?
Thầy buồn bã lắc đầu đáp:
— Không, các em ạ, thầy chưa được nhìn thấy Lenin bao giờ cả.
Thầy thở dài ân hận như người có lỗi – thầy thấy ngượng với chúng tôi.
Cứ cuối mỗi tháng thầy Duishen lại lên huyện có việc. Thầy đi bộ và
thường hai ba ngày sau mới về.
Trong những ngày đó, chúng tôi buồn lắm. Dù là anh ruột tôi, có lẽ tôi
cũng chẳng nóng lòng mong ngóng như mong thầy Duishen về trong những
ngày ấy. Tôi lẻn trốn thím tôi chạy ra sau nhà và đứng hồi lâu nhìn về phía
con đường cái chạy qua thảo nguyên: bao giờ bóng thầy Duishen với chiếc
dây vải sau lưng mới hiện ra, bao giờ tôi mới được nhìn thấy nụ cười ấm áp
của thầy, bao giờ mới được nghe những lời lẽ vẫn đem lại cho chúng tôi
những hiểu biết mới mẻ?
Trong số học sinh của thầy, tôi là đứa lớn nhất. Có lẽ vì thế nên tôi học
khá hơn những học sinh khác, mặc dù tôi vẫn nghĩ đó không phải là những
nguyên nhân duy nhất. Mỗi lời thầy giảng, mỗi chữ thầy viết – tất cả đối với
tôi đều thiêng liêng. Và trên đời này tôi không hề có gì quan trọng hơn là
hiểu cho được những điều thầy dạy. Tôi muốn gìn giữ quyển vở của thầy,
cho nên tôi đã lấy mũi liềm tập viết những chữ cái ra đất, dùng than viết trên
vách, lấy que viết trên mặt tuyết, trên bụi đường. Tôi cảm thấy trên đời này
không có ai học rộng và thông minh hơn thầy Duishen.
Tiết trời đã sắp sang đông.
Trước những trận mưa tuyết đầu mùa, mỗi khi đi học chúng tôi phải lội
qua một con suối lòng đá chảy róc rách dưới chân đồi. Nhưng về sau không
thể nào lội qua được nữa, vì nước băng lạnh buốt cóng cả chân. Khổ nhất là
những em nhỏ, thậm chí chúng phải phát khóc lên. Những lúc ấy, thầy
