quá độ nào, và những giờ nhàn rỗi, dùng vào việc đọc báo và sưu tập tem,
cũng chẳng buộc chàng phải tiêu phí năng lượng quá đáng. Sau một năm,
chàng vẫn giữ nguyên vẹn năng lực đi xuyên qua những bức tường, nhưng
không sử dụng nó bao giờ, trừ trường hợp vô ý, vì chàng ít tò mò chuyện lạ
và khó bị trí tưởng tượng lôi cuốn. Chàng cũng chẳng hề nảy ra ý nghĩ vào
nhà bằng cách nào khác ngoài lối cửa và sau khi đã vặn chìa khóa mở cửa
đúng quy cách. Có lẽ chàng sẽ sống trong những tập quán êm đềm ấy cho
đến già và chẳng ngứa ngáy mang tài ra thử nghiệm nếu không đột xuất xảy
ra một biến cố bất thường làm đảo lộn cuộc sống của chàng. Ông Mouron,
phó phòng của chàng, điều đi chức vụ khác, được thay thế bằng một ông tên
là Lécuyer nói năng cộc lốc và ria mép lởm chởm. Ngay từ hôm đầu tiên,
viên phó phòng mới đã tỏ ra hết sức không ưa Dutilleul, mang chiếc kính
kẹp mũi có dây xà tích và một chòm râu cằm đen, và cố tình coi chàng như
một vật cũ kỹ khó chịu và hơi bẩn thỉu. Nhưng điều nghiêm trọng nhất là y
chủ trương đưa vào trong sự vụ những cải cách có một tầm lớn lao và cốt ý
phá rối sự yên ổn của nhân viên thuộc hạ. Từ hai mươi năm nay, Dutilleul
bắt đầu những bức thư của chàng bằng thể thức sau đây: “Căn cứ vào bức
thư đáng kính của ngài đề ngày mấy tháng này và, để ghi nhớ, vào sự trao
đổi thư từ trước nữa của chúng ta, tôi hân hạnh báo để ngài biết…” Ông
Lécuyer muốn thay bằng một thể thức khác có dáng dấp Mỹ hơn: “Để trả lời
thư của ngài đề ngày mấy, tôi báo tin cho ngài biết…” Dutilleul không thể
nào tập cho quen với những kiểu cách thư từ ấy. Chàng miễn cưỡng quay trở
lại cách thức truyền thống, với một sự cố chấp máy móc, vì thế mà chuốc
lấy mối ác cảm ngày càng tăng của viên phó phòng. Không khí của bộ
Trước bạ hầu như trở nên nặng nề đối với chàng. Buổi sáng, chàng đến sở
làm với nỗi lo ngại, và buổi tối, nằm trong giường, nhiều khi chàng nghĩ
ngợi đến một khắc đồng hồ rồi mới ngủ được.
Phát ngán về cái ý chí thụt lùi làm phương hại đến kết quả các cải cách
của mình, ông Lécuyer đã tống Dutilleul vào trong xó xỉnh tối lờ mờ, giáp
với văn phòng của ông. Lối ra vào nơi ấy là một cái cửa vừa thấp vừa hẹp
trông ra hành lang và vẫn còn mang dòng chữ in hoa: Kho đồ phế thải.
Dutilleul đành lòng chấp nhận điều nhục nhã chưa từng có này, nhưng khi
