8.
BỨC CHÂN DUNG
•
Nikolai Gogol
(Портрет, 1835, Nga)
Phần thứ nhất
Không có nơi nào đông người đứng lại xem như trước gian hàng bán
tranh trong khu chợ lợp Shchukin. Đúng thế, ở đây tập hợp hết sức linh tinh
đủ các thứ lạ mắt, phần lớn là những bức tranh dầu, phủ một lớp tráng bóng
màu lục thẫm, trong những chiếc khung hào nhoáng màu vàng đậm. Mùa
đông với những cây trắng xóa, cảnh mặt trời lặn đỏ ối trong như ánh lửa rực
lên từ một đám cháy, một bác nông dân xứ Flandre, mồm ngậm tẩu, cánh tay
cong vẹo, trông giống một con gà tây mặc áo hơn là một con người – đề tài
của những bức tranh ấy thường là như vậy, thêm vào đấy là mấy bức tranh
khắc gỗ: Chân dung Khozrev-Mirza
đội mũ lông cừu, chân dung mấy vị
tướng đội mũ ba sừng, cái mũi cong lệch.
Ngoài ra, cánh cửa loại gian hàng này thường lấp kín sau những tập
tranh dân gian rộng khổ, in thứ tranh ảnh thể hiện cái thiên tư của người dân
Nga. Một bức vẽ nàng công chúa Miliktrisa Kirbitievna; một bức vẽ thành
Jerusalem, màu đỏ tràn lên mấy ngôi nhà và nhà thờ, quệt đỏ ngầu cả một
khoảng đất, và hai người mu gích
Nga đang cầu nguyện, tay đeo bao.
Người mua những bức tranh này thường chẳng có mấy nhưng người xem thì
đông vô kể. Trong đám này thế nào cũng có một gã hầu phòng nát rượu
đứng xem, mồm há hốc, tay cầm thức ăn vừa mua ở hiệu về cho chủ: chủ nó
chắc chắn sẽ không phải bỏng mồm vì món xúp. Lại thế nào cũng có một
anh lính, nhân vật chính của các chợ tầm tầm, tay cầm vẻn vẹn chỉ có hai
con dao nhíp để chào khách, hoặc giả một chị bán hàng rong bưng một hộp
