Bác kể cho cháu nghe một câu chuyện mà bác được nghe từ hồi bác còn
nhỏ. Về sau cứ mỗi lần nhớ đến bác lại thấy câu chuyện ấy càng hay hơn và
quả thật có những câu chuyện cũng giống như người ta vậy: Càng có tuổi
thì càng đẹp lão.
Chắc hẳn cháu đã về nông thôn. Chắc cháu đã từng trông thấy đâu đó một
túp nhà nông dân cũ kỹ, rất cũ kỹ, mái rạ mọc đầy rêu, cỏ. Trên đỉnh nóc
nhất định phải có một cái tổ cò. Tường thì nghiêng ngả, chỉ có hai hay ba
cái cửa sổ thấp lè tè. Có khi chỉ có mỗi một cái còn mở ra mở vào được
thôi. Bếp lò đắp phình ra ngoài tường như một cái bụng phệ. Một cây
hương mộc nhô lên cao quá hàng rào, xòe cành trên một cái ao, có mấy con
vịt đang tắm mát. Con chó bị xích thấy ai đi qua cũng sủa.
Dưới mái một túp nhà tương tự như thế có một đôi vợ chồng già: một ông
cụ và một bà cụ nông dân. Họ hầu như chẳng có của cải gì trên đời, thế mà
cũng có một vật thừa: đó là một con ngựa sống bằng cỏ mọc trong rãnh ven
đường. Khi ra tỉnh, ông cụ thường cưỡi ngựa, thỉnh thoảng hàng xóm mượn
của cụ và đền bù lại cho ông lão phúc hậu ấy bằng cách giúp cụ cái này cái
khác. Nhiều phen cụ nghĩ rằng: tốt hơn hết là đẩy ngựa đi, bán hoặc đem
đổi nó lấy vật gì có ích hơn. Nhưng thử tính xem đổi lấy cái gì mới được.
- Việc ấy thì còn ai tính toán giỏi bằng ông được nữa kia chứ, - cụ bà bảo
cụ ông thế. - Hôm nay là ngày phiên chợ tỉnh đấy. Ông mang ngựa đi bán
lấy món tiền hay đổi chác lấy cái gì thì đổi. Ông làm thế nào tôi cũng ưng.
Thôi, lên đường đi!
Cụ bà quàng cổ cụ ông một cái khăn quàng đẹp và tự tay tết thành hai
múi rất đỏm dáng vì bà cụ khéo tay hơn ông cụ. Bà lấy tay vuốt mũi ông cụ,
hôn một cái rõ kêu. Rồi ông cụ leo lên ngựa, đem nó đi bán hay đổi chác.
Bà cụ nghĩ thầm: “Ừ, ông cụ rất thành thạo đấy, chắc chả còn ai lo toan việc
này khéo hơn ông ấy nữa đâu”.
