Vậy là chim thật đã ra khỏi hoàng cung; chim máy được đưa lên địa vị
độc tôn.
Người ta đặt nó trên một đệm gấm, bên cạnh giường ngự, xung quanh
xếp đầy những bội tinh, châu báu, vàng ngọc là những thứ chim được ban
thưởng. Nó được hoàng đế phong cho chức tước cao quý. Về ngôi thứ lâm
triều, chim được xếp hàng đầu, bên trái, là thứ bậc cao nhất triều đình.
Quang chưởng nhạc viết một pho sách mười lăm chương ca tụng chim
họa mi máy, lời lẽ uyên bác, cao siêu. Ai đọc bộ sách ấy cũng gật gù tỏ ra
thông hiểu, để khỏi mang tiếng dốt nát.
Sau một năm, Hoàng đế, triều thần, và cả nước đều thuộc lòng những bài
do chim máy hót. Người ta có thể đồng ca với chim. Từ Hoàng đế đến chú
bé ngoài phố cũng biết hót.
Rõ thật là hay!
Nhưng một hôm, chim máy đang hót cho Hoàng đế nghe thì bỗng có
tiếng kêu đánh soạch trong bụng chim. Dường như có cái gì bị gẫy, các
bánh xe quay loạn xạ nghe xoàn xoạt, rồi chim ngừng hót.
Hoàng đế truyền gọi quan ngự y đến bắt mạch chữa cho chim. Nhưng
quan ngự y từ chối vì không thuộc chuyên môn của người. Triều đình phải
cho gọi một thợ chữa đồng hồ đến. Anh thợ đồng hồ tháo tung cỗ máy xem
xét nói rằng các bánh xe mòn nhiều, không có đồ thay; chỉ có thể lắp lại
dùng tạm, mỗi năm chỉ được cho chim hót một lần. Nghe tin thần dân cả
nước bàng hoàng. Tiếng chim máy hót bây giờ nghe rèn rẹt, nhưng quan
chưởng nhạc vẫn khăng khăng rằng tiếng chim máy hót vẫn du dương như
trước.
Năm năm sau, nhân dân trong nước nghe một tin dữ. Hoàng đế muôn vàn
kính yêu của họ lâm bệnh nặng, không cứu chữa được. Đình thần đã chọn
người kế vị. Dân chúng nhớn nhác đến dinh quan thị lang hỏi thăm tin tức.
