Truyền kỳ mạn lục
NGUYỄN DỮ
Hoàng đế thiên khôi sự nghiệp tân.
Tuyết ủng chân du vô xứ mịch,
Hoa thôi Thượng uyển vị thùy xuân.
Dạ lai do tác quân thiều mộng,
Trướng vọng Kiều Sơn chức lệ cân.
Dịch:
Ba chục năm hơn ngự điện vàng,
Chín châu bốn bể gội ân quang.
Quy mô Hoàng đế trời cao cả,
Bờ cõi đông tây đất mở mang.
Tuyết hộ xe loan mờ mịt bóng,
Hoa phô vườn cấm bẽ bàng hương.
Quân thiều (6) đêm vắng mơ thường thấy,
Xa ngóng Kiều Sơn (7) lệ mấy hàng.
Ông khách nói:
- Bài thơ tuy không có gì mới lạ nhưng thương nhớ có thừa, rất hợp với ý thái của người đời xưa.
Thơ của người đời xưa, lấy hùng hồn làm gốc, bình đạm làm khéo, câu tuy ngắn nhưng ý thì dài, lời
tuy gần nhưng nghĩa thì xa. Người thời này thì lại khác hẳn, hễ không có giọng đong đưa tất có giọng
mỉa giễu, làm phú Cao đường thì bôi xấu Thần nữ (8), làm ca Thất tịch, thì nói mỉa Thiên Tôn (9),
bày chuyện đặt điều, không còn cách nào tệ hơn nữa. Vì thế mà tôi những thương đời chán cảnh.
Phu nhân lặng nghe, bất giác ứa hai hàng nước mắt. Ông khách hỏi thì phu nhân nói:
- Tôi thờ đức Thánh Tông lâu năm rồi lại thờ đức Hiến Tông (10), nghĩa kết vua tôi, nhưng tình thật
như cha con vậy, lúc chầu hầu, khi lui tới, không cần giữ ý tỵ hiềm. Không ngờ vì thế mà những kẻ
thiển bạc, bày chuyện nói xằng, thường làm những câu thơ mỉa giễu. Như là câu:
Quân vương yếu dục tiêu nhàn hận,
Ưng hoán Kim Hoa học sĩ lai.
Dịch:
Quân vương nếu muốn khuây buồn nản,
Hãy gọi Kim Hoa học sĩ vào.
Và như:
Yến bãi long lâu thi lực quyện,
Lục canh lưu đãi hiểu miên trì.
Dịch:
Tiệc cạn lầu rồng sức thơ mỏi,
