tưởng tượng mình là một dòng thác dũng mãnh và ào ạt, nó rẽ quặt sang
bên trái và chảy đi đâu không rõ. Cách quả đồi không xa, một dòng nước
nhỏ bò vào một vũng nước; những tia nắng nóng bỏng và mặt đất khô ran
đã háo hức hút nước của nó, làm cho nó kiệt sức, nhưng hình như đi một
quãng nữa nó lại hòa vào một dòng suối nhỏ khác y như thế, vì cách quá đồi
chừng trăm bước xuôi theo chiều nước chảy thấy mọc lên một khóm bụi
cây xanh rờn rậm rạp xum xuê, và khi xe đi gần đến, từ khóm bụi cây bay
ra ba con chim mỏ nhái.
Bốn người dừng lại bên suối để nghỉ ngơi và cho ngựa ăn. Ông Kudmitsốp,
cha Khrixtophor và Iegoruska ngồi xuống tấm dạ trải dưới cái bóng loang lổ
do chiếc xe và hai con ngựa đã tháo khỏi càng hắt xuống và bắt đầu ăn lót
dạ. Sau khi cha Khrixtophor uống nước thỏa thuê và ăn hết một quả trứng
nướng, cái ý nghĩ tốt lành, vui vẻ đã vì khí trời nóng nực mà đọng lại trong
óc cha từ lúc nãy, bây giờ bắt đầu đòi được tuôn ra ngoài. Cha âu yếm nhìn
Iegoruska, nhai nhai mấy cái rồi mở đầu:
- Bản thân cha đây cũng đã từng đi học, con ạ. Ngay từ thuở trứng nước
Chúa đã ban cho cha trí khôn và ý thức, thành thử cha không như kẻ khác,
hồi mới bằng con, cha đã làm cho bố mẹ và các thầy vui lòng vì sự sáng dạ
của cha. Chưa đến mười lăm tuổi cha đã nói và làm thơ bằng tiếng La tinh
thông thạo như tiếng Nga. Cha còn nhớ là dạo ấy cha theo cầm thánh tượng
cho đức cha chí thánh Khrixtophor. Có một hôm sau buổi lễ, bây giờ cha
còn nhớ hôm ấy là ngày lễ tên thánh của Nga hoàng Alếchxanđrơ Páplovíts.
Cả phước rất ngoan đạo
[44]
, đức cha cởi bộ áo lễ, âu yếm nhìn và hỏi:
“Puer bone, quam appellaris?”
[45]
Cha đáp: “Christophorus sumus”
[46]
Đức cha bèn dạy: “Ergo connominati sumus” nghĩa là vậy chúng ta trùng
tên nhau... Sau đó đức cha lại hỏi bằng tiếng La tinh: “Con là con ai?” Cha
cũng trả lời bằng tiếng La tinh, rằng là con ông trợ tế Xirixki ở thôn
Lebeđinxkoye. Thấy đối đáp linh lợi và rành mạch như thế, đức cha chí
thánh ban phước cho cha rồi nói: “Con hãy viết thư về cho bố con nói rằng
