Trong khi Iegoruska đứng ngắm mấy khuôn mặt đang ngủ kia, chợt nghe có
tiếng hát khe khẽ. Đâu đây có một người đàn bà đang hát, nhưng cụ thể ở
chỗ nào, từ phía nào thì khó lòng mà hiểu được. Tiếng hát khe khẽ, lê thê,
buồn rười rượi, giống như tiếng khóc, vừa đủ để lọt vào tai, khi thì nghe
như từ bên phải vẳng lại, khi thì nghe như từ bên trái, khi thì nghe như từ
phía trên, khi thì nghe như từ dưới đất, tưởng chừng như có một thần linh
vô hình đang quanh quẩn trên thảo nguyên mà hát. Iegoruska ngơ ngác nhìn
quanh, không sao hiểu nổi tiếng hát từ đâu đưa lại; đến khi nó cố sức lắng
tai nghe, nó có cảm giác như đấy là cỏ đang hát. Cỏ đang hấp hối, đã hết hy
vọng sống sót, nó cất tiếng hát không lời nhưng ai oán và chân thành, phân
trần tha thiết với ai đó rằng nó không có tội gì, ánh nắng thiêu đốt nó một
cách oan uổng; nó tha thiết muốn sống, nó hãy còn non trẻ và lẽ ra xinh đẹp
nếu không có ánh nắng nóng bỏng, không có hạn hán, nó chẳng có tội gì,
nhưng vẫn van xin ai tha tội cho nó và thề thốt rằng nó đau đớn không sao
chịu nổi, nó buồn khổ và tủi thân quá...
Iegoruska lắng nghe một lát, và nó bắt đầu có cảm giác là tiếng hát lê thê và
buồn bã làm cho không khí ngột ngạt hơn, nóng nực hơn và im lìm hơn
trước... Để át khúc hát kia đi, nó vừa cất tiếng hát nghêu ngao vừa chạy về
phía đám bụi rậm, cố giậm chân thật mạnh. Từ đấy nó nhìn ra bốn phía và
tìm được cái nguồn phát ra tiếng hát. Bên ngôi nhà ngoài cùng của cái xóm
nhỏ có một người đàn bà nhà quê mặc chiếc váy, chân dài và khẳng khiu
như chân chim diệc, đang đứng sàng cái gì không rõ; từ dưới cái sàng của
chị ta, một làn bụi trắng uể oải bay xuống mặt gò. Bây giờ thì đã rõ là chính
chị ta hát. Cách chị ta chừng một xagien
[48]
có một thằng bé chỉ mặc mỗi
cái áo, không đội mũ, đứng yên không nhúc nhích. Như thể đã bị tiếng hát
chài cho mụ mẫm đi, nó đứng trơ ra đấy, mắt nhìn đâu phía dưới, có lẽ nó
nhìn cái áo sơ mi màu đỏ của Iegoruska.
Tiếng hát lặng đi. Iegoruska mon men lại gần chiếc xe rồi không biết làm
gì, lại ra nghịch cái ống nước.
