- Cái quân Ba Lan ấy thì còn phải nói, - cha Khrixtophor nói.
- Mà bà ấy thì biết đâu đến những chuyện đó. Người ta vẫn nói, trẻ nhưng
mà ngu. Nhẹ dạ chết đi ấy mà!
Không hiểu sao Iegoruska chỉ muốn nghĩ đến Varlamốp và bá tước phu
nhân, đặc biệt là bá tước phu nhân thôi. Bộ óc đang buồn ngủ của cậu bé
khước từ hẳn những ý nghĩ thông thường, nó lu mờ đi và chỉ giữ lại những
hình ảnh thần tiên, huyền hoặc, vốn có cái tiện là mỗi hình ảnh như thế đều
tự nhiên, hiện ra trong óc, không cần người nghĩ phải mất công chút nào, và
cũng tự khắc biến đi không để lại một dấu vết - chỉ cần lắc đầu một cái rõ
mạnh. Vả lại, cảnh vật xung quanh cũng không gợi cho nó những ý nghĩ
thông thường. Ở bên phải lù lù những quả đồi tối đen có vẻ như đang che
giấu ở phía sau một cái gì bí ẩn và ở bên trái, cả khoảng phía trên chân trời
đều ửng lên thành một cái ráng màu huyết dụ, và khó lòng có thể hiểu được
đấy là ánh lửa của một đám cháy ở đâu đây, hay là ở phía ấy trăng sắp lên.
Khoảng xa cũng nom thấy rõ như ban chiều, nhưng cái màu tím dịu của nó
bị bóng đêm xóa mờ đi và đã mất hẳn, và cả thảo nguyên đều nấp vào bóng
tối như mấy đứa con của Moixây Moixêíts nấp dưới tấm chăn vậy.
Vào những buổi tối và những đêm tháng Bảy không còn có tiếng cun cút và
chim cuốc kêu nữa, họa mi không hót trong những khe rừng, không có mùi
hương của các loài hoa, nhưng thảo nguyên vẫn đẹp và đầy sức sống. Mặt
trời mới lặn và mặt đất vừa chìm trong bóng tối thì nỗi u buồn của buổi ban
ngày đã bị quên lãng ngay đi, tất cả đều được tha thứ, và thảo nguyên thở
nhẹ nhõm, căng hết cả lồng ngực rộng mênh mông lên. Như thể vì trong
bóng tối cỏ không trông rõ được cái già nua của mình, nó phát ra những âm
thanh rộn rã, tươi vui và trẻ trung mà ban ngày không hề nghe thấy; tiếng
răng rắc, tiếng huýt gió, tiếng sột soạt, những giọng trầm, giọng trung và
giọng bổng của thảo nguyên - tất cả đều hòa lẫn lại thành một tiếng rì rầm
liên tục đơn điệu, một tiếng nhạc đệm rất dễ chịu cho những kỷ niệm và
những ý nghĩ buồn buồn. Tiếng lách tách đơn điệu ru hồn ta như một điệu
