- Đi học ạ, - Iegoruska đáp.
- Đi học? Ái chà chà... Ấy, thế thì cầu Chúa trời cứu giúp. Được. Tam ngu
thành hiền. Người thì Chúa phú cho một trí khôn, người thì Chúa cho hai,
có người lại được những ba... Đúng thế, có người lại được những ba. Một
trí khôn có sẵn từ khi mẹ sinh ra, một nữa là do học hành, còn trí khôn thứ
ba là sống một cuộc đời tốt đẹp mà có. Thế cho nên ai mà có được ba trí
khôn thì tốt lắm cậu ạ. Người như thế thì sống dễ chịu đã đành, nhưng chết
cũng nhẹ nhõm hơn. Chết ấy... Mà phàm chúng ta ai cũng phải chết.
Ông già gãi trán, ngước đôi mắt đỏ hoe nhìn Iegoruska và nói tiếp:
- Ông Mắcxim Nikôlaíts, một ông chủ ở Xlavianoxerbxkơ, năm ngoái cũng
cho cậu con trai đi học. Lão không biết cậu ta có học vấn ra sao, chứ cậu
con thì khá lắm... Cầu Chúa ban cho sức khỏe, nhà ông ấy tốt lắm. Ấy, ông
ấy cũng đưa con đi học... Ở Xlavianoxerbxkơ không có thứ trường để học
cho ra học, hẳn thế. Không có đâu... Nhưng thị trấn ấy cũng khá... Trường
thì có loại thông thường, cũng đủ để đỗ đạt xoàng xoàng, nhưng muốn có
học thức cao thì không có... Không có, đúng thế. Cậu tên là gì nhỉ?
- Iegoruska.
- À, tức là Iegori... Ngày lễ thánh Đại Phước lộc tuẫn đạo Iegori Chiến
thắng là ngày hai mươi ba tháng Tư. Còn tên lão là Pantelây. Lão là con trai
ông Dakharơ... Họ nhà lão là họ Kholođốp... Lão sinh ở Tim, cậu có lẽ biết
thị trấn ấy, thuộc tỉnh Kurxkơ. Các anh lão đều thành thị dân cả, đi làm
nghề ở thành phố, còn lão thì vẫn là mugích... Bảy năm về trước lão có về
đấy - tức là về quê ấy. Lão đã từng ở cả nông thôn lẫn thị trấn... Lão trước ở
Tim mà. Lúc bấy giờ người nhà còn sống và khỏe mạnh cả, còn bây giờ ra
sao thì lão không biết... Có lẽ cũng có người sống kẻ chết... Mà chết thì
cũng là phải lúc, vì đều già cả rồi, nhiều người còn già hơn lão đây nữa.
Chết thì chẳng sao, chết là tốt, dĩ nhiên miễn là đừng chết chưa xưng tội.
