nhất mà tôi đã từng được thấy trong mơ và ngoài đời. Trước mặt tôi là một
người con gái đẹp và tôi nhận ra điều đó ngay từ cái nhìn đầu tiên như nhận
ra một ánh chớp.
Tôi sẵn sàng thề rằng Masa, hay như bố cô vẫn gọi là Masia, là một người
con gái tuyệt đẹp, nhưng tôi không sao chứng minh được điều đó. Đôi lúc
có những đám mây lớp lớp ken nhau bao phủ ở chân trời và mặt trời khuất
đằng sau nhuộm những đám mây và cả bầu trời thành nhiều màu sắc khác
nhau: màu đỏ rực, màu da cam, vàng óng, tím ngắt, thẫm hồng; đám mây
này thì giống hình ông thầy tu, đám mây kia thì giống hình con cá, đám
mây khác nữa lại giống hình người Thổ Nhĩ Kỳ đội khăn đóng. Ráng ngũ
sắc chạy dài đến một phần ba bầu trời, lấp lánh trên cây thánh giá nơi đỉnh
tháp nhà thờ, phản chiếu qua những kính cửa sổ nhà giàu, soi rõ trên mặt
sông hay đầm nước, rung rinh trên những ngọn cây cao; trên nền trời chiều
xa tít tắp in rõ hình đàn vịt trời nào đó bay đi tìm chỗ ngủ... Cả cậu bé đang
xua bò, cả ông trắc điền ngồi trên xe ngựa đi qua đập nước và mấy ông nhà
giàu đang dạo chơi, tất cả đều nhìn về phía ráng mặt trời, mọi người đều
nhận rằng nó thật đẹp nhưng không một ai biết và nói được rằng vẻ đẹp ấy
ở chỗ nào.
Không phải chỉ có một mình tôi thấy cô gái Ácmêni là đẹp. Ông tôi, một
ông già tám mươi tuổi, một người vốn khắc khổ, nghiêm nghị, thường dửng
dưng với phụ nữ và các vẻ đẹp của thiên nhiên cũng trìu mến nhìn Masa
một lúc và hỏi:
- Có phải con gái ông đây không, ông Avét Nadarứts?
- Con gái. Đây là con gái tôi... - ông chủ nhà trả lời.
- Tiểu thư xinh quá, - ông tôi khen.
Người họa sĩ sẽ gọi vẻ đẹp của cô gái Ácmêni là một vẻ đẹp cổ điển và
hoàn thiện. Đó chính là vẻ đẹp mà khi ngắm nó, trời mà biết được vì lẽ gì,
