ấy tôi vừa thấy tiếc cả cho mình, cả cho ông tôi, ông già Ácmêni và chính
cô gái nữa; tôi có cảm giác rằng hình như cả bốn người đều vừa đánh mất
một cái gì hệ trọng và cần thiết cho cuộc sống, một cái gì mà không bao giờ
chúng tôi có thể tìm được nữa. Ông tôi cũng ra chiều buồn bã. Ông không
còn nói chuyện về ruộng bỏ hóa, về đàn cừu, mà im lặng nhìn Masa một
cách đăm chiêu.
Sau lúc uống trà ông tôi đi nằm ngủ, còn tôi thì bước ra khỏi nhà và ngồi
ngoài thềm. Như mọi nhà ở Bakhơsi-Xalakhơ ngôi nhà này cũng đang bị
thiêu nóng dưới ánh mặt trời, không có một cái cây nào, một mái hiên hay
một bóng râm. Cái sân rộng trước nhà ông già Ácmêni mọc đầy cỏ dại mặc
dầu dưới trời nóng cháy quang cảnh vẫn nhộn nhịp và vui vẻ. Đằng sau một
bờ giậu thấp ngăn một phần cái sân rộng người ta đang đập lúa mì. Chung
quanh một cái cột chôn xuống chính giữa sân, mười hai con ngựa dóng lại
hàng một thành một đường kính kéo ngang. Bên cạnh chúng là một người
Ucraina làm công đi đi lại lại, mặc áo khoác ngoài dài cộc tay và chiếc quần
ống rộng thùng thình, anh ta luôn tay vút roi xuống và quát to bằng cái
giọng hệt như đang muốn chọc tức lũ ngựa và tự đắc vì quyền lực của mình
đối với chúng:
- A-a-a, cái lũ mất dạy này! A-a-a... Trời đánh không chết hả! Liệu hồn đấy!
Những con ngựa màu hung nâu, màu trắng, hay đốm khoang, không thể
hiểu vì sao người ta lại bắt chúng cứ phải chạy quanh mãi một chỗ và giẫm
nát đống rơm lúa mì, chúng miễn cưỡng chạy uể oải và vung vẩy cái đuôi
như tỏ nỗi giận dỗi. Từ dưới chân lũ ngựa, gió cuốn tung những đám trấu
vàng bay mù lên qua hàng giậu. Gần những đống rơm mới, cao, có mấy bà
cầm cào đi lững thững, mấy chiếc xe bò lăn bánh, và đằng sau những đống
rơm ấy, trong một cái sân khác cũng có chừng ấy con ngựa như thế đang
chạy vòng quanh cái cột và cũng lại có người Ucraina làm công na ná như
thế đang vút mạnh roi và trêu giễu lũ ngựa.
Bậc thềm tôi ngồi nóng ran; trên hàng lan can bằng gỗ và khung cửa sổ lác
