giống như niềm tuyệt vọng. Anh có thể định rõ được nỗi đau đó ở chỗ nào,
nó ở trong lồng ngực, bên dưới trái tim; nhưng anh không thể so sánh với
một kiểu đau nào khác. Trước đây anh đã từng bị đau răng, đau màng phổi,
đau dây thần kinh, nhưng so với nỗi đau trong lòng anh giờ đây, những nỗi
đau đó không thấm thía gì. Lúc này, khi lòng anh đang đau tấy, cuộc đời
bỗng trở nên ghê tởm. Luận văn xuất sắc mà anh đã viết xong, những người
bạn thân, việc cứu vớt những phụ nữ sa đọa - tất cả những gì hôm qua anh
còn tha thiết hoặc dửng dưng, bây giờ chỉ vừa thoáng nghĩ đến là đã làm
anh bực tức như tiếng xe lăn lóc cóc, tiếng người hầu phòng tất tả chạy
ngoài hành lang, ánh sáng ban ngày lóa mắt... Nếu bây giờ trước mắt anh,
có ai đó làm một chuyện gì thật tốt lành hay là gây sự đánh đập người vô tội
thì cả hai việc đó chắc sẽ cũng đều gây cho anh một ấn tượng ghê tởm như
nhau. Trong tất cả những ý nghĩ lười biếng lẩn quất trong đầu anh, chỉ có
hai ý nghĩ là không làm anh tức tối: điều thứ nhất là bất cứ lúc nào anh vẫn
còn có quyền tự giết mình, hai là nỗi đau này sẽ không kéo dài quá ba ngày.
Điều sau anh biết rõ qua kinh nghiệm bản thân.
Nằm một chốc, anh đứng dậy, bẻ bẻ tay, rồi không đi từ góc này sang góc
khác trong phòng như lệ thường, mà đi theo hình vuông, men ven tường.
Anh thoáng nhìn mình trong gương. Mặt anh nhợt nhạt, hốc hác đi, thái
dương lõm vào, lưỡng quyền nhô lên, đôi mắt trông to hơn, đen hơn, trông
dại hẳn đi như không phải là mắt anh nữa và lộ rõ một nỗi đau bên trong
không sao chịu nổi.
Vào buổi trưa, chàng họa sĩ đến gõ vào cửa phòng anh.
- Grigôri, cậu có nhà không đấy? - anh ta hỏi.
Không nghe thấy tiếng trả lời, chàng họa sĩ đứng chờ một lát nghĩ ngợi điều
gì rồi tự trả lời cho mình bằng tiếng Ucraina:
- Khôông cố nhà. Chắc thằng tểu ló đi vào trường tại hôộc rồi...
