đều nói nhiều thứ tiếng khác nhau nhưng trong trái tim của họ thì đều cùng
ấp ủ một ngọn lửa như nhau. Ồ, nếu ông biết rằng, giờ đây tâm hồn tôi đã
được hưởng một hạnh phúc phi thường như thế nào khi tôi đã hiểu các bậc
thiên tài!” Ý muốn của kẻ ngồi tù đã được đáp lại. Lão chủ nhà băng đã sai
người bắn hai phát súng chỉ thiên trong vườn.
Từ năm thứ mười một trở đi, anh luật gia ngồi yên sau bàn và chỉ đọc có
một cuốn Kinh thánh. Lão chủ nhà băng rất lạ rằng kẻ ngồi tù kia đã từng
đọc sáu trăm tập sách cao siêu trong vòng bốn năm trời lại mất đến gần một
năm để đọc một cuốn sách không dày và chẳng có gì khó hiểu. Tiếp sau
cuốn Kinh thánh là cuốn lịch sử các tôn giáo và cuốn sách về thần học.
Hai năm cuối cùng, kẻ ngồi tù đọc rất nhiều sách không theo một sự lựa
chọn nào cả. Khi thì anh ta đọc những sách về khoa học tự nhiên, khi thì đề
nghị gửi vào tác phẩm của Bairơn
[75]
hay là của Sếchxpia
[76]
. Anh ta gửi
ra những bức thư trong đó cùng một lúc anh ta yêu cầu cho xem cả sách về
hóa học, sách giáo khoa về y học, cả tiểu thuyết hoặc là một cuốn khảo luận
nào đó về triết học hay về thần học. Cách đọc của anh ta gây ấn tượng
giống như anh ta đang bơi ngoài biển rộng giữa những mảnh vỡ của một
con tàu bị đắm và để mong tự cứu mình, anh ta cố bám lấy hết mảnh ván
này sang mảnh ván khác!
II.
LÃO CHỦ NHÀ BĂNG nhớ lại tất cả và nghĩ rằng: “Ngày mai, vào lúc 12
giờ anh ta sẽ được tự do. Theo điều kiện đã thỏa thuận, ta sẽ phải trả cho
anh ta hai triệu đồng. Nếu ta phải trả số tiền đó thì thật là cả một thảm họa:
ta sẽ phá sản hoàn toàn...”
Mười lăm năm trước đây, lão chủ nhà băng không thèm biết đích xác mình
có bao nhiêu triệu đồng, còn bây giờ thì lão ta không dám tự hỏi mình xem
tiền của còn lại của lão nhiều hơn hay các khoản nợ nhiều hơn? Sự đầu cơ
