- Nếu không có gì ăn, thì sống làm sao được? - anh chàng Tácta tự hỏi
thành tiếng.
Suốt ngày đêm chèo thuyền, người ta trả cho anh mười kôpếch; nói cho
đúng ra thì khách qua sông cũng có thưởng thêm tiền quà cho người chèo,
nhưng mấy người kia chia nhau tất cả số tiền thưởng ấy, mà chẳng để cho
anh chàng Tácta một xu nào và chỉ cười giễu anh ta thôi. Không tiền thì vừa
đói, vừa rét, vừa ghê sợ... Bây giờ khi toàn thân run rẩy, tê buốt thì lẽ ra có
thể đi vào trong lều mà nằm ngủ, nhưng trong ấy còn lạnh hơn vì chẳng có
gì mà đắp, ở ngoài trời cũng không có gì đắp, nhưng dù sao thì cũng có thể
đốt đống lửa lên...
Một tuần sau khi nước rút và người ta sẽ đặt con phà ở đây thì tất cả những
người chèo thuyền, trừ ông già Xêmiôn, đều sẽ trở nên vô dụng, và anh
chàng Tácta sẽ phải đi lang thang từ làng này sang làng khác mà ăn mày,
xin xỏ việc làm. Vợ anh mới mười bảy tuổi; cô ta xinh đẹp, rụt rè, quen
được chiều chuộng, lẽ nào cô ta sẽ lại cùng với anh đi ăn xin hết làng này
đến làng khác? Không thể được, chỉ cần thoáng nghĩ đến điều đó thôi cũng
đã thấy kinh khủng lắm rồi...
Trời đã rạng sáng, đã có thể trông rõ hình thù chiếc phà, nhìn thấy những
bụi cây liễu ven bờ nước và những gợn sóng lăn tăn, quay lại đằng sau - là
cả một bờ đất sét cao, phía dưới là một túp lều con lợp rơm, phía trên bờ
hàng dãy nhà làng. Trong làng đã nghe thấy tiếng gà gáy sáng.
Bờ đất sét màu hung, chiếc phà, dòng sông, những người xa lạ xấu bụng,
đói rét, bệnh tật - có lẽ tất cả những cái đó quả thực là không có. Chắc là
những cái đó chỉ nằm mơ thấy thôi, anh chàng Tácta nghĩ vậy. Anh cảm
thấy rằng anh đang ngủ và nghe được tiếng rên rỉ của mình... Tất nhiên là
anh đang ở nhà anh, ở tỉnh Ximbiếc, anh chỉ cần gọi tên vợ lên là sẽ nghe
thấy tiếng trả lời; và ở buồng bên cạnh là mẹ... Nhưng mà sao giấc mơ này
