này, chẳng phải tìm đâu xa, cách đây khoảng hai tháng, ở thành phố có một
người mới chết tên là Bêlikốp, bạn đồng nghiệp của tôi, một giáo viên dạy
tiếng Hy Lạp. Chắc là anh cũng đã nghe tên ông này rồi. Hắn ta nổi tiếng về
điều là lúc nào cũng vậy, thậm chí cả vào khi rất đẹp trời, hắn đều đi giày
cao su, cầm ô và nhất thiết là mặc áo bành tô ấm cốt bông. Ô hắn để trong
bao, chiếc đồng hồ quả quít cũng để trong bao bằng da hươu, và khi rút
chiếc dao nhỏ để gọt bút chì thì chiếc dao ấy cũng đặt trong bao; cả bộ mặt
hắn ta nữa dường như cũng ở trong bao vì lúc nào hắn cũng giấu mặt sau
chiếc cổ áo bành tô bẻ đứng lên. Hắn đeo kính râm, mặc áo bông chần, lỗ
tai nhét bông, và khi ngồi lên xe ngựa thì bao giờ cũng cho kéo mui lên. Nói
tóm lại con người này lúc nào cũng có khát vọng mãnh liệt thu mình vào
trong một cái vỏ, tạo ra cho mình một thứ bao có thể ngăn cách, bảo vệ hắn
khỏi những ảnh hưởng bên ngoài. Cuộc sống làm hắn khó chịu, sợ hãi, buộc
hắn phải thường xuyên lo âu và có lẽ như để bào chữa cho thái độ nhút
nhát, ghê tởm đối với hiện tại, lúc nào hắn cũng ngợi ca quá khứ, ngợi ca
những gì không bao giờ có thật; mấy thứ ngôn ngữ cổ mà hắn dạy đối với
hắn thật ra cũng chỉ là một thứ giày cao su, một thứ ô che mà nhờ đó hắn có
thể trốn tránh được cuộc sống thực.
- Ồ, tiếng Hy Lạp nghe thật là tuyệt vời, êm tai, - hắn ta nói với vẻ ngọt
ngào; và như để chứng minh cho lời nói của mình, hắn nheo mắt lại, giơ
một ngón tay lên và thốt ra tiếng: - Anthropos
[91]
!
Cả ý nghĩ của mình Bêlikốp cũng cố giấu vào bao. Đối với hắn, chỉ có
những chỉ thị, thông tư, những bài báo cấm đoán điều này điều nọ mới là
những cái rõ ràng. Khi một thông tư cấm học sinh ra khỏi nhà sau 9 giờ tối
hay một bài báo nào đó ngăn cấm tình yêu nhục thể thì những điều đó là rất
rạch ròi, rõ ràng với hắn; cấm rồi thế là đủ. Hắn bao giờ cũng cảm thấy có
cái gì đó mờ ám, khó nói, đáng ngờ vực chứa đựng trong sự cho phép làm
điều này điều nọ. Khi người ta đồng ý cho một đoàn kịch, một phòng đọc
sách hay quán trà trong thành phố được phép hoạt động thì hắn lắc đầu và
nói nhỏ:
