- Cái đó đã đành, hay thì hay thật, nhưng nhỡ lại xảy ra chuyện gì.
Mọi chuyện vi phạm khuôn phép, hơi trái với lẽ thường đều làm hắn rầu rĩ,
mặc dầu thật ra những chuyện đó chẳng liên quan gì đến hắn cả. Nếu có bạn
đồng nghiệp nào đi muộn lễ nhà thờ, hay có tin đồn về một trò nghịch ngợm
nào đấy của học sinh, hay người ta thấy có bà giáo nào đó đi chơi khuya với
một sĩ quan thì hắn ta lo lắng ra mặt, luôn miệng nói nhỡ lại xảy ra chuyện
gì. Trong các buổi họp hội đồng giáo viên, quả tình hắn đã làm khổ chúng
tôi bằng thái độ thận trọng đầy đa nghi, bởi những suy luận đúng theo kiểu
thu mình trong vỏ ốc của hắn rằng bọn trẻ ở các trường nam nữ rất hư hỏng,
rằng vào giờ học các lớp rất ồn ào, nhỡ ra lại đến tai ban giám hiệu, nhỡ ra
lại xảy ra chuyện gì và nếu đuổi được thằng Pêtơrốp ra khỏi lớp hai và
thằng Êgorốp ra khỏi lớp bốn thì thật là hay. Thế rồi sao? Bằng những tiếng
thở dài, những lời than vãn, với cặp kính đen trên gương mặt nhợt nhạt, nhỏ
bé - anh biết không, bé choắt lại như mặt chồn - hắn đã lấn át tất cả chúng
tôi, và chúng tôi phải nhượng bộ hắn, phải bớt điểm hạnh kiểm của Pêtơrốp
và Êgorốp, bắt giam cả hai rồi cuối cùng thì đuổi chúng ra khỏi trường. Hắn
có một thói quen kỳ quặc là đi hết nhà này đến nhà khác nơi bọn chúng tôi
ở. Hắn đến nhà giáo viên nào đó chẳng hạn, kéo ghế ngồi, chẳng nói chẳng
rằng, mắt nhìn chung quanh như tìm kiếm vật gì. Hắn cứ ngồi im như
phỗng thế rồi độ một giờ sau thì cáo từ. Hắn gọi đó là “cách duy trì những
mối quan hệ tốt với bạn đồng nghiệp”. Quả tình đi đến nhà chúng tôi và
ngồi im như thế là một việc nặng nề với hắn, nên hắn đến nhà chúng tôi chỉ
vì coi đó là nghĩa vụ bạn bè. Bọn giáo viên chúng tôi đều sợ hắn. Thậm chí
cả hiệu trưởng cũng sợ hắn. Anh thử nghĩ mà xem, giáo giới chúng tôi là
bọn người biết suy nghĩ, rất nghiêm chỉnh, được giáo dục qua các tác phẩm
của Turghênhép và Sêđrin
[92]
, thế mà cái thằng cha quanh năm đi giày cao
su và mang ô ấy đã khống chế cả trường học chúng tôi suốt mười lăm năm
trời. Mà đâu phải chỉ có trường học! Cả thành phố nữa ấy! Các bà các cô tối
thứ bảy không dám tổ chức diễn kịch tại nhà nữa, sợ rằng nhỡ hắn biết thì
lại phiền, giới tu hành khi có mặt hắn không dám ăn thịt và đánh bài. Dưới
