- Lòng nhân đạo là một cây gậy hai đầu, - Kirilốp nói giọng cáu kỉnh, -
cũng vẫn vì lòng nhân đạo ấy mà tôi yêu cầu ông đừng bắt tôi đi đâu. Và
quả thật là lạ lùng, tôi không còn sức đứng vững, mà ông thì lại đem lòng
nhân đạo ra dọa tôi! Bây giờ tôi không làm được việc gì hết... không vì bất
cứ lý do gì mà tôi đi đâu, còn vợ tôi nữa, tôi bỏ ở nhà cho ai trông nom?
Không, không thể được...
Kirilốp khoa khoa cánh tay lên và từ từ bước lùi lại.
- Đừng... đừng yêu cầu tôi nữa! - ông sợ hãi nói tiếp. - Tha lỗi cho tôi...
Theo tập thứ mười ba của bộ luật thì tôi phải đi, và ông có quyền nắm lấy
cổ áo tôi mà lôi đi... Được rồi, ông cứ lôi tôi đi... nhưng tôi không làm được
gì đâu... Thậm chí tôi không còn sức để nói được nữa... Xin lỗi ông...
- Thưa bác sĩ, bác sĩ nói với tôi những lời như vậy phỏng có ích gì! -
Abôghin nói và lại níu lấy ống tay áo bác sĩ. - Đừng nghĩ gì đến cái tập thứ
mười ba ấy! Tôi không có một chút quyền nào cưỡng bức ý muốn của ông
được. Ông muốn thì ông đi, ông không muốn thì đó là quyền của ông,
nhưng tôi không muốn kêu gọi lý trí của ông, tôi muốn kêu gọi tình cảm
của ông. Một người phụ nữ trẻ đang hấp hối! Vừa nãy ông nói rằng con trai
ông bị chết, vậy thì còn ai khác ngoài ông hiểu được nỗi kinh hoàng của tôi
bây giờ?
Giọng nói của Abôghin run run vì xúc động, cái giọng run run ấy còn nhiều
sức thuyết phục hơn cả lời nói. Abôghin rất chân thành, nhưng điều đáng để
ý là bất cứ câu nào ông nói ra cũng đều có vẻ khô khan, thiếu tự nhiên, văn
hoa không phải lúc, và hình như lại còn xúc phạm đến cả không khí trong
căn nhà bác sĩ, đến người phụ nữ đang hấp hối ở một nơi xa. Bản thân ông
cũng cảm thấy điều đó, và vì sợ hiểu lầm, ông cố hết sức nói một giọng dịu
dàng, mềm mại, hi vọng rằng nếu không thuyết phục được bằng lời nói thì
ít ra cũng bằng sự chân thành trong giọng nói. Nói rộng ra thì lời nói dù hoa
mỹ và đầy ý nghĩa đến đâu cũng chỉ tác động đến những người dửng dưng
