thời gian rảnh rỗi trong cái vùng Tin Lành này, nơi ông lướt đi sát những
bức tường khi phải qua làng. Ông cha cố kể với tôi về một tương lai có ánh
mặt trời. Đạo Thiên Chúa chính là vầng Thái dương, ông nói và ông dạy tôi
đọc sách. Ông đã đem trở lại thứ tiếng La Tinh vào cái đầu đần độn của tôi.
“Thằng bé này thông minh nhưng giống con lừa”. Cũng cần nói rằng cái sọ
của tôi cứng đến nỗi suốt cả cuộc đời, qua bao nhiêu lần ngã, vậy mà đầu
tôi không rớm máu lần nào. “Đầu của con bò cái”. Cha tôi cũng chỉ là thứ
con lợn, vậy mà nói về tôi như vậy. Tại trường dòng tất cả bọn họ đều kiêu
căng. Tuyển được một tên lính mới trong xứ sở Tinh Lành ấy quả là một
chiến công. Họ thấy tôi đến mà tưởng như nhìn thấy mặt trời mọc trên
chiến trường Austerlitz([52]). Một mặt trời nhợt nhạt, đúng thế, bởi hơi
men. Họ thì chỉ uống thứ rượu vang chua còn con cái họ đều hỏng răng, ha
ha, phải giết lão linh mục thôi, đúng là phải như thế, nhưng không nguy
hiểm gì hết. Đúng thế. Hắn ta xung vào chân truyền giáo vì ông ta chết từ
lâu rồi, rượu vang chua loét đã ăn thủng dạ dày của hắn ta, cho nên hắn chỉ
còn mỗi một việc là giết cha truyền giáo.
Tôi có món nợ cần thanh toán với hắn ta và với những thầy của hắn, những
kẻ đã đánh lừa tôi, với cái châu Âu bẩn thỉu, toàn thế giới đều đã đánh lừa
tôi. Sứ mệnh truyền giáo, họ vẫn chỉ có mỗi mấy chữ ấy trên môi, đến nơi
dân cư man rợ và nói rằng “Đây là thượng đế của ta, các người hãy nhìn
vào đó. Thượng đế của ta không đánh ai, cũng không giết ai. Người bảo
ban bằng giọng nói dịu dàng, ai tát Người má này thì Người chìa má kia ra.
Thượng đế của ta là vị thượng đế vĩ đại nhất trong các thượng đế, hãy chọn
ngài, các người thấy đấy. Thượng đế của ta đã làm cho ta tốt đẹp hơn. Các
người hãy thử xúc phạm ta đi, các người sẽ thấy.”
Đúng thế, tôi tin và tôi cảm thấy mình cao quí hơn, tôi trở nên cao to hơn,
gần như điển trai, tôi mong được kẻ khác xúc phạm. Trong lúc tôi bước,
ken chặt hàng ngũ và trong bộ áo chùng màu đen, mùa hè dưới cái nắng
của xứ Grenoble([53]), và khi đoàn chúng tôi gặp những đứa con gái mặc
áo dài mỏng, tôi không cần ngoảnh mặt đi, tôi khinh bỉ chúng, tôi mong
