Nhưng tên lính gác cắm cổ đi, không trả lời.
Cranhcơbiơ hỏi hắn:
- Tại sao ông không trả lời tôi ?
Tên lính gác cứ im lặng. Và Cranhcơbiơ nói một cách cay đắng:
- Người ta còn nói cả với chó kia mà ! Tại sao ông lại không nói với tôi ?
Ông không bao giờ mở mồm, vậy ông không sợ nó thối à ?
4
LỜI CA NGỢI ÔNG CHÁNH ÁN BURISƠ
Sau khi bản án được công bố và viên lục sự đã gọi sang việc khác, một vài
người tò mò và hai viên luật sư rời khỏi phòng xử án. Đám người đi ra
không bàn bạc gì về vụ án Cranhcơbiơ mà họ chẳng chú ý và cũng chẳng
suy nghĩ gì đến nữa. Riêng chỉ có ông Jăng Lermitơ, người khắc bản đồng,
tình cờ đến toà án là đã trầm ngâm suy nghĩ về những điều mắt thấy tai
nghe vừa rồi.
Tay khoác lên vai luật sư Jôdép Ôbarê, ông nói:
- Điều đáng khen ông chánh án Burisơ là đã biết tránh những sự hiếu kỳ
phù phiếm của trí tuệ và tính kiêu hãnh trí thức muốn hiểu biết tất cả mọi
sự việc. Nếu đem đối chiếu từng điểm một lời khai trái ngược nhau của
viên cảnh binh và ông bác sĩ Mathiơ, quan toà sẽ sa vào con đường dẫn đến
nghi hoặc và phân vân thiếu quyết đoán. Phương pháp xem xét sự việc theo
những qui tắc của sự phê phán không dung hòa được với việc quản lý tốt
nền tư pháp. Nếu quan toà nào đã dại dột làm theo phương pháp đó thì ông
ấy sẽ phán xử theo sự sáng suốt cá nhân của mình thường là nhỏ bé và theo
khuyết tật của con người lúc nào mà chẳng có. Như vậy uy quyền của nó sẽ
ra sao ? Người ta không thể chối cãi rằng phương pháp lịch sử hoàn toàn
