Mẹ Anhia có gương mặt gò má cao giống người Kanmưc, nước da
ngăm ngăm, mái tóc đen mượt, suốt đời cắt ngắn như kiểu tóc những năm
ba mươi. Và bà giữ mãi chiếc khăn màu đỏ đội đầu cho đến lúc già.
Ngay cả bây giờ bà cũng vẫn còn mang cái khăn ấy, mặc dù đã không
còn sức làm việc trên máy kéo nữa, đã mười năm rồi bà chuyển sang vắt
sữa bò.
Tiếp theo mẹ Anhia - các bà phụ nữ khác trong làng cũng phụ vào:
"Thế nào, Nhưnrka, con đường đi của bà mẹ - dốc trơn quá hẳn? Đâu phải,
nói gì thì nói chứ, cô là cô bé thông minh, ở trong thư viện của cô tha hồ
ấm áp và chẳng bao giờ lấm bụi cả".
Nghe mọi người nói, cô chỉ cười. Đầu ngả sang vai, cô cười, cô nhìn
vào mắt người nói. Các bà phụ nữ bảo với mẹ cô: "0, Nhưnrka tính tình thật
là vàng... Nhổ vào mặt cô bé, mà nó vẫn cứ hồ hởi như hoa... Bỏ qua tai
hết". Nhưng Anhia có bỏ qua tai cái gì đâu, cô ghi nhớ tất cả. Chỉ có điều,
làm sao lại có thể oán giận mọi người được, họ không được biết một điều
khác, cái đó đâu có phải là lỗi tại họ, rằng thời trẻ họ không có thời giờ sức
lực để cầm đến sách, mà đến tuổi già thì tâm hồn đã han gỉ, cứ thử mà nhồi
nhét cái gì vào đó xem.
Đáng bực hơn cả là mẹ cô không muốn hiểu cô. Vào những ngày đầu
tiên từ sáng cho đến nửa buổi trước khi mở cửa thư viện, Anhia chạy đến
trại chăn nuôi giúp đỡ mẹ. Thấy thế một lần mẹ lại bảo cô: "Nhưnrka, mẹ
nhận nuôi thêm mấy con bò nữa nhé? Nếu như con giúp mẹ, mẹ sẽ lo liệu
được". - "Mẹ, con chỉ muốn là giúp để mẹ đỡ vất vả hơn thôi, chứ đâu có
phải để thêm công thêm điểm. Nhà ta cái gì cũng đã đầy đủ. Mẹ xem, chỉ
sau một năm là người ta cho con hai bộ quần áo len, một đôi bốt, chiếc áo
lông cừu màu... Việc gì cứ vì đồng tiên mà suốt đời đầu tắt mặt tối?
Tốt hơn là mẹ nghỉ ngơi đi, ngồi mà đọc sách!"- "Hừm, hoặc con là một
con ngốc loạn trí, hoặc chẳng qua là con muốn trêu chọc mẹ - mẹ mà ngồi
