tình hình chính trị và họ che cửa sổ bị vỡ bằng tấm ni lon vốn dùng để gói
bánh sandwich, và rẻ hơn nhiều so với kính. Tôi thấy Hijal đang ngồi giữa
một đống cửa sổ chưa bán được. Anh bảo, vụ tấn công liều chết vào những
người Mỹ là bước ngoặt. Kể từ đó, việc kinh doanh xuống dốc nhanh
chóng. Giờ thì chỉ có kẻ ngốc mới đầu tư vào cửa kính ở Beirut.
“Chúng tôi chẳng bán được một cánh cửa sổ nào cả tuần rồi,” Hijal than
vãn. “Thực ra anh có muốn biết việc kinh doanh tồi tệ đến thế nào không?
Nó tệ đến mức tất cả cửa sổ ở căn hộ của tôi đều bị bắn thủng còn tôi thì
chẳng thèm thay kính. Thật sự là thế đấy. Đây là lần thứ tư cửa sổ của tôi bị
phá tan và lần này thì chúng tôi chỉ che lại bằng túi ni-lon thay cho kính.
Chúng tôi hứng tên lửa hàng ngày. Thế thì tôi lắp kính vào làm gì nữa?”
Thực tế thế nào? Khi những đám mây hình nấm từ vụ nổ bom ở Binh
chủng Lính thủy Đánh bộ và cuộc chiến vùng Shouf trải rộng che phủ
Beirut vào đầu năm 1984, tôi bắt đầu tự hỏi, liệu cả thành phố này có phải
chịu đựng cái chết khổ sở tương tự như người đàn ông trong bộ com lê màu
nâu không.
Nhưng tại sao chẳng ai để ý đến cái chết của thành phố này?
Bởi vì Beirut chưa bao giờ chỉ là một thành phố. Nó là một khái niệm –
một khái niệm có ý nghĩa gì đó không chỉ với người Liban mà với cả thế
giới Ả rập. Trong khi ngày nay, chỉ một từ “Beirut” đã gợi lên những hình
ảnh của địa ngục trần gian, trong nhiều năm Beirut biểu trưng cho – có thể
không trung thực lắm – thứ gì đó khá là khác biệt, thứ gì đó gần như là tao
nhã: ý tưởng về sự cùng chung sống và tinh thần khoan dung, ý tưởng về
những cộng đồng tôn giáo khác nhau – Shiite, Sunni, Cơ đốc giáo và Druse
– có thể cùng chung sống, và thậm chí còn phát triển lớn mạnh, trong một
thành phố và trong một quốc gia không có sự tự do tuyệt đối cho những
nhận dạng cá nhân của họ.
Tinh thần của Beirut là thứ được biết đến như tinh thần của người dân
cận đông. Cụm từ “Levantine” (Dân cận đông) bắt nguồn từ tiếng Pháp cổ
levant, có nghĩa là “mọc lên”. Levant, nơi mặt trời mọc, là tên địa lý được
đặt cho tất cả các quốc gia tiếp giáp với phía đông của Địa Trung Hải. Ý
nghĩa chính trị của Dân cận đông vốn được phát triển giữa những cộng
