rằng PLO duy trì một trung tâm liên lạc ở dưới tầng hầm, nhưng tôi chưa
bao giờ tìm được bất kỳ bằng chứng nào cho việc đó cả. Ngay sau khi tôi
đến hiện trường, một phụ nữ sống trong tòa nhà quay trở lại để tìm kiếm cả
gia đình đã chết ngạt trong đống đổ nát. Một bức ảnh ấn tượng chụp cảnh
người phụ nữ bị giữ một tay để ngăn lại, còn chị ta vùng vẫy để thoát ra.
Cánh tay kia của chị với lấy gia đình đã biến mất của mình, gương mặt chị
nhăn nhúm hết lại thành một bức chân dung của nỗi đau khổ tột cùng.
Khoảng một giờ sau khi bức ảnh được chụp, một chiếc xe đánh bom nhỏ nổ
tung cách đó khoảng nửa dãy nhà, phía bên kia của Bộ Truyền thông, và
người phụ nữ đó tình cờ đứng cạnh chiếc xe đó, đã bị chết ngay lập tức.
Đó là Beirut. Không ai giành được chiến thắng cả. Không quan tâm bạn
sống cuộc đời mình ra sao, dù bạn tử tế hay mất dạy, tội lỗi hay lương thiện,
nó chẳng liên quan chút nào hết. Đàn ông và đàn bà ở đây có thể chịu đựng
tấn thảm kịch chia ly một hay hai thậm chí là ba lần, và sau đó còn chịu
thêm vài lần nữa. Tối mà gia đình Mohammed bị bỏ mạng trong căn hộ của
tôi, chúng tôi đã chạy tới đồn cảnh sát địa phương ngay gần phố Bliss để
xem liệu có phép màu nào đó mà vợ và các con Mohammed giữa những
người được kéo ra từ đống đổ nát có thể còn sống sót được đưa tới những
bệnh viện khu vực. Chỉ có độc một viên cảnh sát đang trực. Anh ta đang
ngồi bên chiếc bàn kim loại trống không xem ti vi.
“Xin lỗi,” anh ta nói, vẫn đưa mắt liếc tới liếc lui chương trình ti vi,
“không có tên ai hết.” Chẳng có ai quan tâm đến việc dù chỉ là cố gắng lập
một danh sách, của những người dù sống sót hay đã chết. Không ai giành
chiến thắng cả. Cái chết chẳng dội được tiếng vang nào ở Beirut. Chẳng
cuộc đời của ai để lại dấu tích nào trong thành phố này hay vọng tới đôi tai
của nó.
Hana Abu Salman, một nhà nghiên cứu tâm lý học trẻ tôi biết ở Đại học
Hoa Kỳ ở Beirut, có lần thực hiện một dự án phỏng vấn bạn bè cùng lớp cô
về những lo lắng thầm kín nhất của họ. Cô nhận thấy, trong những nỗi sợ
hãi khủng khiếp nhất của họ có nỗi sợ hãi về cái chết trong một thành phố
mà không để lại một tiếng vọng nào hết, nơi mà bạn biết rằng bia mộ của
