“Tôi có thể đồng ý với một vài chẩn đoán của họ về sự trống rỗng tinh
thần ở đây, nhưng không đồng ý với đơn thuốc họ kê về việc phải làm gì
với nó,” Hartman nói. “Gush Emunim nói rằng có sự trống rỗng ở đây, vì
vậy hãy thực hiện một hành trình cứu thế đi vào tương lai. Người Haredim
thì nói rằng có một sự trống rỗng ở đây, vì vậy đừng lo lắng về nhà nước và
cơ cấu dân tộc nữa, hãy quay trở lại với niềm say mê mà chúng ta từng có
khi tất cả còn đang sống như những Kẻ lang thang trên mái nhà trong các
ghetto ở Đông Âu – dễ chịu và cách biệt với những người không phải người
Do Thái. Người này thì đưa ra một nền chính trị kỳ quái, còn người kia lại
đề xuất một nền chính trị suy đồi.
“Điều tôi nói là tôi không sống ở thời tương lai, và tôi không muốn sống
trong quá khứ. Tôi muốn đưa ra cho người Israel một hiện tại – ngay bây
giờ - liên quan tới cuộc sống hàng ngày.”
Nhưng bằng cách nào? Ở đó có sự thấu hiểu thật sự đạo Do Thái dòng
Chính thống nào có thể lôi cuốn được nhiều người Israel không theo đạo mà
không làm mất đi người Do Thái ngoan đạo đích thực, tuân theo truyền
thống không?
“Hãy bắt đầu từ khởi nguồn,” Hartman trả lời. “Trước hết, tôi là một
người theo Chủ nghĩa Phục quốc mộ đạo. Điều đó có ý nghĩa gì? Nó có
nghĩa là tôi thực hiện cam kết chung sống và thấu hiểu đạo Do Thái của
mình trong phạm vi một nhà nước vốn có rất nhiều người Do Thái không
chia sẻ hệ tư tưởng về tôn giáo với mình. Tôi đã lựa chọn việc xây dựng đời
sống tâm linh của mình cùng với những người Do Thái hoàn toàn không
nhất trí với tôi về ý nghĩa của Chúa trời và thứ mà dân Do Thái nên trở
thành. Điều đó không phải là tôi chấp chận vị trí của một con người trần tục
ngang bằng với giá trị của tôi, mà tôi chấp nhận rằng sự khác biệt của chúng
tôi là vĩnh viễn. Tôi không coi họ như những người cải đạo tiềm năng đang
chờ đợi để được đem trả lại giáo đường của họ. Tôi coi họ như những con
người đáng quý trọng có nhận thức khác biệt về điều có ý nghĩa đối với một
người Do Thái. Bởi vậy, tôi tin rằng thuyết đa nguyên về tôn giáo phải có
một giá trị lâu dài cho xã hội Israel – bởi vì sự đa dạng về mặt tâm linh sẽ
trở thành một phần vĩnh viễn cho cảnh trí chính trị nơi này. Hơn nữa, vì tôi
