CHỨNG: phép biện chứng là cung cấp cho sự việc đủ dây thừng để nó tự
treo cổ mình, vì thế là “sự châm biếm phổ quát về thế giới” (LSTH, I).
Thế kỷ XVII đã vay mượn chữ tiếng Pháp romantique, nên romantisch
nguyên nghĩa là “theo tinh thần lãng mạn của phong cách hiệp sĩ trung
đại”, nhưng, giống như chữ Romantik (chủ nghĩa lãng mạn) thế kỷ XVIII,
nó đòi hỏi mọi hàm nghĩa của chữ tương đương trong tiếng Anh, và nhất là
đã đi đến chỗ biểu thị các thể loại và các giai đoạn của NGHỆ THUẬT,
tương phản với Khai minh và chủ nghĩa cổ điển. (Trong tiếng Đức,
Romantik còn có quan hệ với Roman, tiểu thuyết). Vì “cái cổ điển” (das
Klassische) có quan hệ với cả thời cổ đại Hy-La và với phong cách (tân) cổ
điển của Lessing và Goethe chẳng hạn, nên “lãng mạn/chủ nghĩa lãng mạn”
được (chẳng hạn Hegel) sử dụng để vừa chỉ giai đoạn từ Trung đại sơ kỳ
đến hiện tại lẫn chỉ sự phản ứng lãng mạn đối với chủ nghĩa cổ điển của
Goethe, nhất là được đại diện bởi anh em F. von Schlegel, A. W. von
Schlegel, Novalis, Tieck và Solger. (Nhưng Goethe thường được giới thiệu
như nhà thơ PHỔ QUÁT tối cao, đã nối kết chủ nghĩa cổ điển với chủ
nghĩa lãng mạn).
Các nhà lãng mạn Đức là những người sùng mộ sự châm biếm, dù sự
châm biếm biến đổi về nghĩa từ tác giả này đến tác giả khác, và kể cả ngay
trong mỗi tác giả. F. Schlegel nối kết sự châm biếm lãng mạn với eironeia
của Socrates:
“Sự châm biếm của Socrates chứa đựng và gợi lên cảm thức về sự
xung đột không thể hòa giải giữa cái tuyệt đối và cái tương đối, giữa sự tất
yếu lẫn bất khả của việc truyền thông đầy đủ. Nó là tự do nhất trong mọi sự
tự do, vì nó cho phép người ta vượt lên trên chính mình... Nếu những kẻ
khờ dại sống hòa thuận không biết sự tự giễu nhại liên tục này là để làm gì,
nếu họ dao động không ngừng giữa tin và không-tin cho đến khi quay
cuồng choáng váng và xem trò đùa là nghiêm trọng và xem sự nghiêm
trọng là trò đùa, thì càng tốt hơn nữa. (Lyceum Fragments, 108 (1797))
