tinh thần như tâm lý học, tự nó là một giai đoạn của tinh thần: bản thân tinh
thần phải tiến lên nếu nó muốn quan sát chính mình theo một cách tiến bộ
hơn).
3. Nhưng HTHTT không chỉ bàn đến ảo tượng phổ biến bao hàm trong
ý thức xét như là ý thức, mà còn bàn đến khả thể rằng bất cứ “hình thái ý
thức” đã cho nào cũng đều là ảo tượng, rằng các đối tượng ý hướng của nó
hay quan niệm của nó về các đối tượng có thể không tương ứng với các đối
tượng hiện thực. Giống như Lambert, Hegel đề xuất cách giải quyết vấn đề
này không phải bằng cách xét mối quan hệ giữa hiện tượng và đối tượng
hiện thực, mà bằng một sự khảo sát bên trong của từng hình thái ý thức và
của phương cách trong đó những sự khiếm khuyết nội tại biến nó thành một
hình thái ý thức khác. Hegel và Lambert có chung mục đích là đạt tới chân
lý bằng con đường của hiện tượng. Nhưng trong khi ở Lambert, chân lý hay
sai lầm của hiện tượng nằm trong mối quan hệ của nó với một đối tượng
khác với nó, thì ở Hegel điều đó lại nằm bên trong bản thân hiện tượng, và
chân lý là cái ta có thể đạt được bằng cách khảo sát sự sụp đổ của mỗi hiện
tượng thành cái tiếp theo của nó (cái chân lý hay sự thật kế cận của nó) cho
đến khi chúng ta đạt đến TRI THỨC tuyệt đối, trong đó các hiện tượng và
các khiếm khuyết nội tại của chúng đều bị THẢI HỒI.
4. Vì thế, hiện tượng của tinh thần không đơn giản là ý thức của nó về
một đối tượng tại bất cứ giai đoạn nào, mà sự xuất hiện của nó trên sân
khấu hay sự xuất hiện của nó là từ những khởi đầu khiêm tốn của nó trong
sự XÁC TÍN CẢM TÍNH. “Tinh thần” có nhiều nghĩa: theo nghĩa rộng, nó
gồm cả những hình thái sơ đẳng của ý thức như sự xác tín cảm tính, và theo
nghĩa này, Tinh thần là chủ đề của HTHTT từ đầu; theo nghĩa hẹp, Tinh
thần chỉ xuất hiện trên sân khấu với ĐỜI SỐNG ĐẠO ĐỨC liên chủ thể
(HTHTT, VI); theo nghĩa hẹp hơn nữa, Tinh thần chỉ được hiện thực hóa
hoàn toàn khi nó đạt tới “TRI THỨC tuyệt đối” (HTHTT, VIII). Vì thế, tinh
thần theo nghĩa rộng hơn chỉ là một giai đoạn trong sự xuất hiện ra [như là
hiện tượng] của tinh thần (theo nghĩa hẹp hơn).
