Hiệu thực [Đức: Wirklichkeit; Anh: actuality] → Xem: Hiện
thực/Hiệu thực [Đức: Wirklichkeit; Anh: actuality/effectivity]
Hình thức, Chất liệu và Nội dung [Đức: Form, Materie und
Inhalt; Anh: form, matter and content]
Tiếng Đức có hai từ để chỉ “hình thức”:
1. Chữ Gestalt [hình thái/Anh: shape] là một từ Đức bản địa, có nguồn
gốc từ chữ stellen (“đặt để, gầy dựng, sắp xếp, hình thành”, v.v.), nhưng
sinh ra một động từ của riêng nó, gestalten (“hình thành, định hình”), và do
đó có danh từ Gestaltung chỉ tiến trình hay sản phẩm của việc tạo hình ấy.
Một Gestalt không phải là một hình thái hay hình thức trừu tượng có thể
được chia sẻ chung giữa một số sự vật, nhưng là hình thức hay hình thái
của một cái cá biệt. Do đó nó cũng có thể quy chiếu đến bản thân cái cá
biệt được hình thành hay định hình ấy. Khác với chữ Form, chữ Gestalt
thường không hàm ý một sự tương phản với “chất liệu” hay “nội dung”.
Các đối tượng vốn có một Gestalt (chẳng hạn: cây cối, các nhạc phẩm, các
nền văn hóa) được suy tưởng là các thực thể HỮU CƠ, chỉ có thể được
nhận thức như là cái toàn bộ, chứ không phải bằng sự xem xét từng bộ phận
của chúng.
2. Chữ Form phái sinh từ chữ La-tinh thường biểu thị một hình thức
TRỪU TƯỢNG được chia sẻ chung giữa một số cái cá biệt: khác với
Gestalt, nó cũng có thể quy đến hình thức của một bài xô-nê (sonnet) nói
chung, và, giống như Gestalt, đến hình thức của một bài xô-nê đặc thù. Do
đó, nó thường tương phản với “chất liệu” hay “nội dung”. Trong mỹ học,
Form của một tác phẩm nghệ thuật là VẺ NGOÀI (Schein) có thể tri giác
được của nó, tương phản với nội dung bên trong của nó. (Form, nhưng
không phải Gestalt, của tác phẩm ấy có thể không tương thích với nội dung
