một chọn lựa thứ ba). Trong thế kỷ III TCN, dưới sự lãnh đạo của
Arcesilaus, Viện Hàn lâm được Plato sáng lập đã chuyển sang thuyết hoài
nghi và gắn bó với nó suốt hai thế kỷ; sản sinh ra những nhà hoài nghi danh
tiếng như Carneades và Aenesidemus, người chống lại cái mà ông xem là
thuyết giáo điều còn rơi rớt lại của Viện Hàn lâm. Có cuộc tranh luận trong
thời cổ đại về mối quan hệ giữa phái Pyrrhon và thuyết hoài nghi của Viện
Hàn lâm. (LSTH xem xét Viện Hàn lâm mới và thuyết hoài nghi một cách
tách biệt, nhưng kế tiếp nhau). Thuyết hoài nghi thời cổ đại lại nổi lên ở thế
kỷ XVI, và có ảnh hưởng quan trọng lên Montaigne, Pascal, Bayle, v.v.
Tương truyền rằng Aenesidemus đã nêu lên mười tropoi, “các phương
thức, cách thức”, của thuyết hoài nghi, khai thác những biến thái khác nhau
của HIỆN TƯỢNG, phụ thuộc vào: (1) các loài vật; (2) con người cá nhân;
(3) giác quan hay cơ quan cảm giác (ví dụ: thị giác hay xúc giác); (4) các
tình huống (ví dụ: say và tỉnh); (5) vị trí của đối tượng (ví dụ: trong hay
ngoài (bể) nước); (6) sự pha trộn của đối tượng (ví dụ: sự bóp méo đối
tượng qua môi trường mà nó được cảm nhận, được nhìn trong không khí
ấm hay lạnh); (7) số lượng của đối tượng (ví dụ: một ít mạt rũa bạc có màu
đen, nhiều thì có màu trắng); (8) tính tương đối (ví dụ: voi con là nhỏ so
với những con voi khác, nhưng là lớn so với những động vật khác); (9) tần
suất của những lần bắt gặp của ai đó với đối tượng (ví dụ: trận động đất đầu
tiên tỏ ra đáng sợ hơn những lần sau đó); (10) phong cách sống, phong tục
và luật lệ, những niềm tin có tính huyền học và giáo điều có trước đó của
ta. Trong mỗi trường hợp, luận cứ hoài nghi thuộc các loại sau:
(1) Đối tượng là màu đỏ đối với ta trong một tập hợp những tình
huống, v.v., nhưng lại là màu xanh trong một tập hợp những tình huống,
v.v., đối với người khác.
(2) Nó không thể vừa là màu đỏ vừa là màu xanh.
(3) Không có lý do nào để chuộng vẻ ngoài này hơn vẻ ngoài khác.
(Đây là isostheneia, “sự ngang bằng về giá trị” (“equipollence”).
