3. Các khái niệm không tách biệt rạch ròi với nhau. Chúng hình thành
nên một HỆ THỐNG đan bện vào nhau một cách biện chứng mà ta không
thể sở đắc được bằng sự trừu tượng phân mảnh. Do đó, kỳ thực chỉ có một
khái niệm, đó là khái niệm tự triển khai trong Khoa học Lô-gíc, và cấu tạo
nên bản chất vừa của thế giới, vừa của cái Tôi.
Hegel thường đồng hóa khái niệm với THƯỢNG ĐẾ, mà sự sáng tạo
ra thế giới từ hư vô của Ngài diễn tả sự tự hiện thực hóa của khái niệm
thành một đối tượng khác với nó, song đồng nhất với nó. Điều ông muốn
nói là: khái niệm áp dụng vào cho các thực thể HỮU HẠN bên trong thế
giới, nhưng không thực thể nào như vậy tương ứng hoàn toàn với khái
niệm; thậm chí những thực thể tự quy định một cách tương đối cũng phụ
thuộc vào cái được cho vào từ bên ngoài. Nhưng vì bản tính và sự phát
triển của thế giới như một toàn thể không phụ thuộc vào điều gì hơn là phụ
thuộc vào chính nó: vậy nên nó phải tương ứng hoàn toàn với khái niệm
của chính nó. Thế giới này được quy định hoàn chỉnh bởi khái niệm theo
một cách thức nào đó mà, trong số những thực thể hữu hạn, được minh họa
tốt nhất bởi Tinh Thần. Do đó, Hegel nghiêng về chỗ tin rằng ít nhất có thể
suy luận ra những đường nét khái quát của thế giới từ một sự xem xét về
khái niệm, nhưng ông thừa nhận một lĩnh vực của sự BẤT TẤT, mà bản
chất và phạm vi của nó không được ông giải thích đầy đủ. Các tác phẩm
của ông về các lĩnh vực đặc thù này (chẳng hạn, THPQ, MH, THTG) bắt
đầu với một nghiên cứu về khái niệm hệ trọng (chẳng hạn như khái niệm về
pháp quyền, về cái đẹp, hay về tôn giáo), rồi phát triển thành một nghiên
cứu chuyên sâu hơn về chủ đề này (cấu trúc của xã hội hiện đại, các phong
cách và các thể loại nghệ thuật, các loại hình tôn giáo, v.v.) trong sự độc lập
đáng kể đối với việc du nhập “một cách ngoại tại” nội dung thường
nghiệm.
Nhưng trên quan điểm của Hegel, trong chừng mực nào bản chất của
thế giới được quy định bởi, và có thể rút ra một cách tiên nghiệm từ khái
niệm mang tính lô-gíc (hay ý niệm) thì lại gây tranh cãi: những lý giải về
