TỪ ĐIỂN TRIẾT HỌC HEGEL - Trang 32

Như thế, trái với lý tưởng của Wolff, Hegel không có sự quan tâm

chung đến việc dùng một từ trong cùng một nghĩa xuyên suốt các công
trình của mình hay thậm chí trong một văn bản riêng lẻ. Có nhiều lý do cho
điều này. Lý do rõ ràng nhất là vì ông luôn quan tâm đến lịch sử, nhất là
lịch sử Triết học, nên một từ phải được ta tiếp cận trọn vẹn trong các nghĩa
được các triết gia tiền bối sử dụng, chẳng hạn, từ Idee (“ý niệm”/Anh:
“idea”) phải hiểu theo nghĩa của Plato cũng như theo nghĩa của Hegel.

Thứ hai, việc gán nghĩa cho một từ không phải là việc dễ dàng, ngay

cả khi có thể đơn giản gán nghĩa hoàn toàn mới cho các từ đã cũ, vì chính
quan niệm của Hegel rằng triết gia cần phải đắm mình hoàn toàn trong “bản
thân Sự việc” [trong “chủ đề nghiên cứu”] của mình, đã ngăn cấm triết gia
làm điều ấy: hầu như triết gia phải “quan sát” từ ngữ tự phát triển các nghĩa
riêng của chúng hơn là tùy tiện tuyên bố rằng ta có ý định sử dụng chúng
theo cách này hay cách nọ. Vả lại, theo Hegel, vì Triết học không có những
tiền-giả-định, nên việc một từ sở đắc được ý nghĩa cũng là một bộ phận
không thể tách rời của Triết học, chứ không đơn thuần là điều kiện khởi
đầu được ta giả định là đã hoàn tất ngay khi ta bắt đầu làm Triết học. Vì
thế, một cách chuẩn mực, Hegel bắt đầu bằng cách dùng một từ theo một
hay nhiều nghĩa đã quen thuộc của nó, và rồi phát triển nghĩa hay các nghĩa
của riêng ông từ nó. Nghĩa mới của từ luôn bao hàm các nghĩa trước đó -
trong hình thức đã được “vượt bỏ” -, vì, theo Hegel, kết quả của một diễn
trình thời gian hay lô-gíc bao giờ cũng bao hàm cả tiến trình đã dẫn đến kết
quả ấy. (Đó là lý do tại sao một từ, dù được cải biến, vẫn sẵn sàng có thể
được dùng theo các nghĩa trước đó).

Thứ ba, nghĩa của một từ không chỉ đơn độc phụ thuộc vào từ ấy, mà

vào vị trí của nó trong một hệ thống những từ, nhất là những từ tương phản
với nó. (Hegel tán thành châm ngôn của Spinoza: “Khẳng định là phủ
định”). Để lấy một ví dụ đơn giản trong tiếng Anh: nghĩa của từ “man” thay
đổi khi nó tương phản với (1) “beast” hay “animal”, và có lẽ tương phản cả
với “God” và “angel”; (2) với “woman”; (3) với “boy”; (4) với “officer”,

Liên Kết Chia Sẽ

** Đây là liên kết chia sẻ bới cộng đồng người dùng, chúng tôi không chịu trách nhiệm gì về nội dung của các thông tin này. Nếu có liên kết nào không phù hợp xin hãy báo cho admin.