chứ không phải là một tập hợp của các chữ khác. Xét như vậy, nó quy chiếu
trực tiếp đến các sự vật, trong khi theo các nguyên tắc của chữ tượng hình
thì sự tiếp cận và quy chiếu của ta về các sự vật là được trung giới bởi các
biểu tượng. Quan điểm của Hegel cũng sẽ áp dụng được vào quan niệm của
Mill rằng một chữ chẳng hạn như “horse” có nghĩa là “ngựa” nhờ vào việc
nó biểu thị các đặc điểm mà tất cả, và chỉ duy, ngựa có; và áp dụng vào
quan niệm của Russell rằng một tên gọi chẳng hạn như “Hegel” biểu thị
ông Hegel dựa vào mối liên hệ của nó với một sự mô tả xác định chỉ được
áp dụng vào Hegel mà thôi.
(f) Nghĩa của một chữ có thể được phân tích, nhưng các đặc điểm lô-
gíc của nó và các mối liên hệ qua lại của chúng không thể được trình bày
một cách đầy đủ bằng các quan hệ không gian bên ngoài của những chữ
viết tượng hình hay của các biểu trưng lô-gíc và toán học. Trong sự nối kết
này, Hegel thường công kích quan niệm của phái Pythagoras rằng toán học
cung cấp một ngôn ngữ thích đáng cho triết học.
Derrida, trong bài “The pit and the pyramid” [Cái hố và kim tự tháp],
phê phán các niềm tin của Hegel rằng ngôn ngữ là bản chất đối với tư
tưởng, rằng ngôn ngữ nói là có trước ngôn ngữ viết và rằng các chữ viết
theo bảng chữ cái abc cao hơn các chữ viết tượng hình. Tư tưởng của Hegel
được định hướng đến ngôn ngữ, đặc biệt là ngôn ngữ nói: ông trình bày tốt
nhất khi ông giảng chứ không phải trong các sách của ông. Ông cũng đánh
giá không chính xác, chẳng hạn, rằng tư duy âm nhạc và âm nhạc không có
một nội dung có thể diễn đạt bằng các từ. Dù vậy, ông đánh giá thấp các
đặc điểm cảm tính thuần túy của ngôn ngữ và lập luận, chẳng hạn, rằng ta
có thể dịch thơ mà không đánh mất gì nhiều.
Nguyễn Văn Sướng dịch
Nhà nước [Đức: Staat; Anh: state]
