xóa bỏ sự nghèo đói, ngay cả khi nếu điều đó hoàn toàn thành công, người
ta sẽ không nỗ lực nữa, miễn là người ta không thầm mong cho mùa màng
thất bát để cho tính hào phóng có cơ hội phát huy).
Hegel (cũng như Aristoteles) thấy khó lòng chấp nhận rằng hoạt động
có giá trị nhiều hơn là ở chỗ đấu tranh để đạt mục đích, còn một khi đã đạt
được nó rồi, thì giá trị của nó lại giảm đi so với việc đấu tranh: những nhà
leo núi thích cố gắng leo lên đỉnh núi hơn là thích ở trên đỉnh núi ấy; chúng
ta thích nghiên cứu và khám phá hơn là chiêm ngắm những kết quả của
chúng ta, v.v. Nhưng đối với Hegel, việc tham gia vào một trật tự xã hội
đang diễn ra mang lại sự thoả mãn nhiều hơn là tiếp tục nỗ lực làm cho xã
hội đó trở nên đúng đắn. Việc tham gia vào xã hội hay vào một cơ chế đã
được thiết lập về nhận thức không phải là sự tĩnh tại hoàn toàn và vẫn có
những sự hấp dẫn của nỗ lực đấu tranh; sở dĩ như thế vì một kết quả (chẳng
hạn: ý niệm tuyệt đối) VƯỢT BỎ nhưng lại vừa bảo lưu những sự xung đột
và đối lập đã dẫn đến kết quả ấy, và bởi vì hiện trạng của thế giới ngày hôm
nay thường bao hàm cả những sự vận động nằm bên ngoài nó, chẳng hạn
bao hàm cả các trận chiến của Caesar và Napoleon trước kia. (Caesar,
Napoleon và những người theo họ không được coi như là những người phê
phán từ bên ngoài đang cố gắng làm cho thế giới trở nên như cái nó phải là,
mà như là những tác nhân trên diễn trình tiến về phía trước của TINH
THẦN thế giới). Tuy nhiên, CÁI CHẾT là do sự mãn nguyện tinh vi đối
với thế giới gây ra.
Cù Ngọc Phương dịch
Phạm trù [Đức: Kategorie; Anh: category] → xem QUY ĐỊNH
(sự), (tính) [Đức: Bestimmung und Bestimmtheit; Anh: Determination
and Determinateness; Thinking and Thought]
