nhiều nghĩa khác (chẳng hạn, “cặn, bã”), nhưng nghĩa thông thường của nó,
trong triết học và trong cách dùng hàng ngày, là “câu, mệnh đề”. Trong khi
một phán đoán gồm các khái niệm, thì một câu gồm các từ: nó chính là
phán đoán được diễn đạt bằng các từ. Nhưng nó thường gần gũi với nghĩa
“mệnh đề” (Anh: “proposition”) hơn là với nghĩa “câu” (Anh: “sentence”):
chẳng hạn, những gì ta gọi là “LUẬT” (loại trừ) “MÂU THUẪN” hay
“nguyên tắc” (loại trừ) mâu thuẫn, thì trong tiếng Đức, được gọi là Satz về
(loại trừ) mâu thuẫn. Hegel rút ra một sự phân biệt giữa mệnh đề (Satz) và
phán đoán (Urteil) dựa vào nội dung của chúng: Một phán đoán có một chủ
từ và một vị từ; chủ từ phải hoặc là cá biệt/đơn nhất (ví dụ Socrates) hoặc
đặc thù (ví dụ “Một số người Hy Lạp”); nếu chủ từ là cá biệt/đơn nhất, thì
vị từ phải hoặc là đặc thù (ví dụ “người Hy Lạp”) hoặc phổ biến (ví dụ
“con người”), trong khi nếu chủ từ là đặc thù, thì vị từ là phổ biến. Điều
này gợi ra hai lý do tại sao mệnh đề có thể không phải là một phán đoán:
(a) Vị từ có thể thuộc cùng loại lô-gíc với chủ từ. KHLG đưa ra một
trường hợp trong đó vị từ, cũng như chủ từ, là cá biệt: “Aristoteles mất lúc
72 tuổi, vào năm thứ 4 của [lịch] Olympiad 115”. Vì không rõ rằng ở đây vị
từ là cá biệt (có thể những người khác cũng mất lúc 72 tuổi cùng năm ấy),
một trường hợp hay hơn là phát biểu về sự ĐỒNG NHẤT, chẳng hạn
“Cicero là Tully”, “TỒN TẠI là hư vô”, hay “Thượng Đế là tồn tại”.
(b) Chủ từ không thực sự tách biệt khỏi vị từ: chẳng hạn trong “cái
TUYỆT ĐỐI/Thượng Đế là tồn tại/vĩnh hằng”, ta không biết Thượng
Đế/cái tuyệt đối là gì nếu tách khỏi vị từ được gán cho chủ từ (BKT I, §31).
Ngược lại, ta biết Aristoteles là ai mà không cần biết ông mất khi nào, và
có lẽ biết cả Socrates là ai mà không cần biết ông là người Hy Lạp (nhưng
chắc chắn ta sẽ không biết gì nếu không biết ông là người).
Hegel thêm vào tiêu chuẩn thứ ba vốn phụ thuộc vào nghĩa “đánh giá”
của chữ Urteil (phán đoán):
