CHỨNG MINH của hình học, như sự so sánh bề ngoài của các khái niệm
nơi Kant hay nghiên cứu về một hình thái của ý thức dựa vào những gì ý
thức không có được.
Trương Trọng Hiếu dịch
Pháp quyền/Pháp luật [Đức: Recht; Anh: right]
Tính từ recht có hầu hết những nghĩa của từ cùng gốc là “right” trong
tiếng Anh. Nó có nghĩa nguyên thủy là “thẳng”, rồi “đúng đắn”
(richtig/Anh: correct), và, do đó, là “hợp pháp; công chính (gerecht); thiện
về mặt đạo đức”. (“Die rechte Hand”, nghĩa đen là “tay phải”, ngụ ý việc
sử dụng đúng đắn). Tính từ recht trở thành từ số ít trung tính (das) Recht.
Từ này có nghĩa: (1) một quyền hạn; (2) công lý (như trong “thực thi công
lý”, “có lẽ phải về phía mình”, nhưng không theo nghĩa của một đức hạnh,
vì đó sẽ là từ “công bằng”, Gerechtigkeit); (3) “pháp luật” như một nguyên
lý, hay “pháp luật theo nghĩa tập thể” (ví dụ: “luật La Mã”, “luật quốc tế”,
Völkerrecht)”, nhưng không phải là những đạo luật đặc thù (Gesetze/Anh:
“laws”). Recht tương ứng với từ La-tinh ius, từ tiếng Pháp droit, tiếng Ý
diritto, tương phản với lex, loi, legge (“điều luật”, Gesetz). Không có từ
tiếng Anh duy nhất nào thỏa ứng chức năng này. Recht đi vào trong nhiều
từ phức hợp, nổi bật là Staatsrecht (“luật hiến pháp”) và Naturrecht (“luật
tự nhiên”).
Trong triết học (chẳng hạn trong Kant và Fichte), Recht thường được
dùng để chỉ những quy phạm và định chế pháp luật, tương phản với
Moralität (“luân lý”) và Sittlichkeit (“đời sống đạo đức”). Fries phát triển ý
tưởng rằng Recht chỉ liên quan đến hành vi bên ngoài, trong khi luân lý liên
quan đến Gesinnung (“tâm thế”/Anh: “disposition”). Hegel thường dùng
Recht theo nghĩa hẹp này, cả trong DBTH, trước quyển THPQ, và trong
BKT III §448 và tiếp), sau quyển THPQ. Nhưng, trong THPQ, Recht lại
được dùng theo nghĩa rộng, bao hàm cả Moralität và Sittlichkeit, cùng với
