đối xứng, có mặt trong, chẳng hạn, một chuỗi các đường thẳng song song
có độ dài bằng nhau, một tinh thể và một vòng tròn. Quy luật cốt yếu ở sự
nối kết tất yếu giữa các đặc điểm riêng biệt; vì thế, tính hợp-quy-luật có
mặt trong các chuyển động không đều của các hành tinh, hình ô van không
đều và đường “sóng lượn” được Hogarth ca ngợi trong cuốn Analysis of
Beauty [Phân tích cái đẹp] (1753). Tính hợp-quy-tắc có một vị trí trong
kiến trúc và âm nhạc, nhưng lại không được hoan nghênh trong điêu khắc
và nói chung là thấp kém hơn tính hợp-quy-luật trên phương diện mỹ học
nói chung.
Hegel thường đồng hóa hai kiểu quy luật chính này, khi ông gọi các
quy luật của tự nhiên là một Reich (“vương quốc, lĩnh vực”) của các quy
luật (tương phản với lĩnh vực HIỆN TƯỢNG) và du nhập sự TRỪNG
PHẠT vào một thảo luận về các luật của tự nhiên (HTHTT, III; BKT
§422A). Nhưng ông phân biệt chúng trong HTHTT, Lời tựa. A.: Các định
luật tự nhiên không phải là những mệnh đề do ta tạo ra, nhưng là những sự
kiện khách quan, mà ta có thể phát hiện và không thể vi phạm. Đối với cá
nhân người công dân, các luật của đất nước cũng là những sự kiện khách
quan, mà họ cần phải biết, và giống như nhà khoa học tìm hiểu các định
luật tự nhiên, việc tìm hiểu [pháp] luật thực định sẽ mang lại một nghiên
cứu khách quan về chúng. Nhưng các luật của đất nước là do con người
thiết định; nên không phải là tuyệt đối, vì chúng thay đổi từ xã hội này sang
xã hội khác. Do đó có thể có một vết nứt giữa các luật này và lương tâm cá
nhân của công dân. THPQ nỗ lực hòa giải (versöhnen) ta với tính hợp-lý-
tính của các đạo luật, trong khi nhà khoa học tự nhiên không thể và cũng
không cần hòa giải ta với các quy luật tự nhiên. Trong BKT III §529 và
THPQ §211, có bàn về sự khác biệt giữa việc các vì sao và loài vật không
biết (wissen) đến các quy luật chi phối hành vi cư xử của chúng, trong khi
con người thì biết. (Hegel không muốn nói rằng sự vật thực sự tuân theo
các quy luật của tự nhiên, trong khi con người PHẢI tuân theo các luật của
đất nước: một quy luật không được tuân theo là một quy luật chết hay vô
hiệu lực).
