Hegel khát khao khôi phục LÝ TƯỞNG này, nhưng ông đã bắt đầu thấy
tính bất khả thi của nó trong suốt những năm ông ở Bern (1793-6).
2. Tôn giáo thực định (positive). Hegel thừa nhận rằng, mọi thứ mang
tính lịch sử đều là “thực định” ở chỗ nó không là “thuần lý”, và theo nghĩa
hẹp hơn, một tôn giáo là thực định nếu nó đặt ra những giáo điều, lễ nghi
và các quy tắc sẽ được chấp nhận một cách đơn giản vì chúng là do các
quyền uy trần tục hay thần thánh quy định, chứ không phải vì chúng gắn
kết với đời sống và các tập tục của các tín đồ hay có thể được xem là được
biện minh một cách thuần lý. (Vì thế, “thực định” (positive) theo nghĩa này
là tương phản với “thuần lý” (rational), chứ không tương phản với “PHỦ
ĐỊNH” (negative)). Hình mẫu của Hegel cho tôn giáo thực định là Do Thái
giáo; ông nối kết tính thực định của nó với đức tin vào một thần tính siêu
việt, khôn dò và xa lạ, vốn đòi hỏi sự phụng sự (Dienst) vô điều kiện, và
với sự áp bức chính trị mà dân Do Thái đang gánh chịu.
3. Tôn giáo thuần lý, đặc biệt là tôn giáo của LUÂN LÝ mà Kant đã
phát triển trong PPLTTH và TG. Theo Kant, những giáo điều của tôn giáo
có thể được biện hộ chỉ trong chừng mực chúng được một nền luân lý gồm
những mệnh lệnh luân lý phổ quát do lý tính tự đặt ra cho mình đòi hỏi, và
chúng phải thể hiện và duy trì nền luân lý ấy. Kant nỗ lực lý giải Kitô giáo
trong ánh sáng này, loại bỏ những yếu tố đơn thuần có tính lịch sử và
không thuần túy có tính tín ngưỡng. Lúc đầu Hegel tán đồng quan niệm của
Kant, nhưng sớm xem nó là có chung một trong những sai lầm của Do Thái
giáo: luân lý và tôn giáo của Kant viện đến và thỏa mãn không phải cho
toàn bộ con người cá nhân, nhưng chỉ cho lý tính của họ mà thôi. Nó dựng
lên một sự ĐỐI LẬP giữa nghĩa vụ và xu hướng, lý tính và con tim, giữa
“cái đang là” và “cái PHẢI LÀ”. Hegel đi đến chỗ tin rằng những sự đối
lập này chỉ có thể được hòa giải bởi một tôn giáo của tình yêu.
THTP gồm các phần sau:
