những ích lợi của mình, có năng lực chuyển một việc làm do cưỡng bức
thành một việc làm do tự mình tự do lựa chọn và nâng sự TẤT YẾU vật lý
lên thành sự tất yếu luân lý” (GDCN, III).
Một sự hàm hồ tương tự xảy ra trong chữ La-tinh tollere, chữ này có
nghĩa là: (1) “nâng lên” và (2) “dứt ra khỏi vị trí của nó, tức là phá hủy, loại
bỏ”. Vì thế, khi Cicero nói rằng Octavius là tollendus (được nâng lên), ông
muốn nói hai điều cùng một lúc: (1) Octavius được đề cao, và (2) Octavius
bị loại bỏ. Quá khứ phân từ của tollere là sublatus, và từ đó có động từ “to
sublate” trong tiếng Anh. Nguyên nghĩa của từ này là “rút lại, lấy đi”,
nhưng giờ thì nghĩa này người ta không dùng nữa. Từ này được Sir William
Hamilton dùng với nghĩa “phủ nhận, không khẳng định (một mệnh đề)”,
trái với nghĩa “THIẾT ĐỊNH”. Tiếp sau đó, nó được Stirling dùng, trong
công trình Bí mật của Hegel (1865), theo cả hai nghĩa: “thủ tiêu” và “bảo
lưu”, cho chữ aufheben của Hegel. Những thiếu sót của chữ “sublate” khi
dùng để dịch chữ aufheben đó là tollere, như Hegel cho thấy, không có
nghĩa (3), “giữ lại”, “bảo lưu”, v.v., và nó không phải là một từ quen thuộc
trong tiếng Anh. Vì thế, các dịch giả tiếng Anh cũng đã dùng các chữ
“supersede” [dẹp bỏ], “abolish” [thủ tiêu], “cancel” [xóa bỏ], “sublimate”
[lọc bỏ] (Kaufmann), v.v. Chữ đối ứng sát nhất của nó trong tiếng Anh, “to
kick upstairs” [hất cẳng] thì lại quá thông tục để có được sự tán thành
chung.
Trong các giải thích minh nhiên của mình về aufheben, Hegel chỉ quy
chiếu tới nghĩa (2) và (3), vì theo ông, chính mối quan tâm lớn của tư duy
TƯ BIỆN là ở chỗ chữ aufheben có các nghĩa đối lập. Cả hai nghĩa này,
ông lập luận, đều hàm ẩn trong nghĩa (3), vì bảo lưu cái gì đó cũng có nghĩa
là rút nó ra khỏi TÍNH TRỰC TIẾP của nó và ra khỏi tình trạng bị hứng
chịu các ảnh hưởng bên ngoài. Theo ông, trong tiếng Đức có nhiều từ như
thế. Hegel không bàn tới những chữ nào khác trong nghiên cứu của ông về
aufheben (ví dụ: BKT I, §96A) - nhưng ông lại nghĩ trong đầu những chữ
như “Nhân thân” (PERSON), “TÍNH CHỦ THỂ”, và “KHÁI NIỆM”
