(3) Vẫn theo nghĩa hẹp, Geist bao quát các phương diện có tính trí tuệ
hơn của tâm lý, từ TRỰC QUAN đến tư duy và ý chí, nhưng loại trừ, và
tương phản với, tâm hồn, XÚC CẢM, v.v. (BKT III, §§440-83). Phần “Hiện
tượng học Tinh thần” (trong BKT III, §§413-39) bao quát cùng lĩnh vực ấy
nhưng ở phương diện Ý THỨC của tinh thần về những ĐỐI TƯỢNG;
nhưng trái lại, trong tác phẩm HTHTT, còn bao gồm cả tinh thần KHÁCH
QUAN và tinh thần TUYỆT ĐỐI.
(4) “Tinh thần khách quan” là tinh thần cộng đồng chung (theo nghĩa
8 ở trên) của một nhóm xã hội, hiện thân trong các PHONG TỤC, LUẬT
PHÁP và các định chế của nó (PHÁP QUYỀN), và thẩm thấu vào tính cách
và ý thức của các cá nhân thuộc về nhóm đó. Nó được xem là sự khách
quan hóa của Geist chủ quan (BKT III, §§483-552).
(5) “Tinh thần tuyệt đối” bao quát NGHỆ THUẬT, TÔN GIÁO và
TRIẾT HỌC (BKT III, §§553-77). Không giống (2) và (4), là tinh thần
HỮU HẠN, tinh thần tuyệt đối là tinh thần VÔ HẠN, vì trong nó, tinh thần
là (đối tượng) “cho” chính nó, nhưng cũng bởi vì nó phản tư về cái khác
hơn là tinh thần, và do đó, về những gì HẠN CHẾ hay giới ước tinh thần
(BKT III 386). Hegel xem (2), (4) và (5), lần lượt theo thứ tự từng cái một,
là KHÁI NIỆM của tinh thần, là THỰC TẠI của nó, và sau cùng là sự
thống nhất của khái niệm và thực tại (BKT III, §385). “Tinh thần tuyệt đối”
có hương vị thần học hơn (2) và thậm chí là (4): tinh thần tồn tại cho tinh
thần là THƯỢNG ĐẾ, và do đó tinh thần tuyệt đối là TỰ-Ý-THỨC của/về
Thượng Đế. Tinh thần cũng là “tuyệt đối” theo nghĩa nó được “thoát ly”
tương đối khỏi đời sống xã hội của một cộng đồng đặc thù, nghĩa là (4).
(6) Weltgeist hay “tinh thần thế giới”, vào thế kỷ XVII, là tinh thần
“trần gian” tương phản với tinh thần thần linh; sau đó nó trở thành (chẳng
hạn ở Thomasius) một tinh thần vũ trụ thâm nhập khắp toàn bộ tự nhiên,
giống như LINH HỒN-thế giới; và cuối cùng, ở Herder và Hegel, nó là tinh
thần tự thể hiện mình trong LỊCH SỬ. Lịch sử là một sự PHÁT TRIỂN
